Pandemi döneminde levent boylu müddet evde kalmak, şems ışığından yararlanamamak, fiziki aktivitenin azalması ve bilgisayar, telefon ve tablet ışığına verilen kalmak, uyku sorunlarının da artmasına sefer açmış olduğu öğrenildi. Acıbadem Bodrum Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Kaynak, Covid-19 salgını döneminde uyku kalitesinin bozulduğundan yakınma edenlerin oranının yüzdelik 70'ler düzeyinde bulunduğunu belirterek “Pandemi döneminde istediğimiz saatte yatıp kalkma saatlerindeki elastikiyet ve günce ritmin bozulması uyku standardını aksi etkiliyor. Koronasomnia yerine adlandırabileceğimiz bu gidişat başta geç yatıp geç kalkanları etkiliyor. Derin uykunun azalması da yağ ve diyabet hastalığı metabolizmasının bozulmasına, vücutta yağlanmaya illet oluyor” dedi. Prof. Dr. Kaynak, mıhlı yanında uyku yapılması gerekenleri anlattı.
Beyaz ışık, melatonini engelliyor
Vücudumuzun 24 saatlik günce ritme şems ışığı ile uzlaşma sağladığına özen çekici Prof. Dr. Kaynak, “Güneş ışığı sabahları uyanmamızı ve güne uyarlanmış olmamızı sağlar. Akşam havanın kararması ile beraberce uygu düşüncesince müstelzim melatonin hormonunu salgılanmaya başlar. Melatonin hormonu, uyku saatinin geldiğini beyindeki uyku merkezine bildirir. Beyaz kudret ise bu hormonun salgılanmasını engellediği düşüncesince uyku saati sinyalinin oluşmasını da önler” diyerek konuştu.
Günlük rutinler içre ehemmiyetli yanında yere cemaat bulunan uyku süresinin pandemi döneminde ortadan koruyucu iş ve içtimai zorunluluklar zımnında baş döndürücü değiştiğini kaydeden Prof. Dr. Kaynak, “Gece geç yatıp geç ikamet etmek alışkanlığı baş döndürücü görülüyor. Henüz dört dörtlük yerine alışılagelen yaşama dönülmediği düşüncesince bu gidişat kırıklık vermese de mesainin ve içtimai zorunlulukların başlaması ile beraberce geç yatıp kalmaya alıştırdığımız bedenimiz acemi vaziyete uzlaşma oluşturmakta zorlanabilir” uyarısında bulundu.
Uyanıklık süresi dü büküm yanında tomar algılanıyor
Sabah geç kalmanın emanet durumunu de aksi etkilediğini tabir fail Prof. Dr. Kaynak, devir içre yatakta geçirilen sürenin de arttığını belirterek bu durumun sefer açmış olduğu neticeler üzerine şunları söyledi:
“Pandemi önceleri uyku düşüncesince devrimizin yetmediğinden yakınanlar fazlaydı. Covid-19 döneminde ise yatakta geçirilen müddet arttı. Gün arasında de yatar pozisyonda şimdi yanında tomar devir geçirilir oldu. Ancak ferdin uyku süresi kalıtım bilimi yerine belirlenmiştir ve değme birimiz düşüncesince farklıdır, değiştirilemez. Bu da zat isteğimizle uyku süremizi uzatamayız anlamına gelir. Bir ayrıksı ehemmiyetli gözcü da yataktaki uyku ve uykusuzluk süresini baş döndürücü değişik yerine algılamamız. Örneğin, 9 vakit yatakta nitelik 7 vakit uyur kişi, 2 saatlik akıllılık süresini 4 vakit olarak, uykudaki 7 saati de 3-4 vakit yerine algılar. Bu vaziyette insanlar, geçmişle bire yanında müddet uyku uyumasına rağmen uyku sürelerinin şimdi az bulunduğunu hisseder ve uykusuzluk yakınmaları artar.”
Kaliteli uyku kriterleri
Yattıktan 5-10 dakika sonradan uykusuna dalmanın, akşam zarfında şen uymanın, sabah dinlenmiş kalkmanın ve günce aktiviteleri şen sürdürmenin birinci sınıf uyku işareti bulunduğunu özetleyen Prof. Dr. Kaynak, laflarına şöyleki bitmeme etti:
“Bazı uyku rahatsızlıkları uyku zarfında ortaya yarar ve hastanın sabah bitap belirmek haricinde tek yakınma yoktur. mesela rahatsız bacağı bulunan hastaların çokları uyurken uykuda periyodik göt hareketleri zımnında akşam içre dar uyanıklıklar yaşar ve sabah bitap kalkıp devir içre bitap ve uykulu olurlar. Bu sebeple rastgele yanında uyku şikayetiniz olmasa caba sabahları bitap kalkmanın ve devir içre bitap olmanın uyku hastalığının belirtisi bulunduğunu ayırt yazar yanında uzmana gezmek önemli.”
Uykunun muafiyet sisteminin güçlendirmede ehemmiyetli yanında tesiri bulunduğunu ve levent boylu sürekli uykusuzluk dönemlerinin kişiyi hastalıklara şimdi bariz bir vaziyete getirdiğini vurgulayan Prof. Dr. Kaynak, “Korona döneminde de kifayetli ve birinci sınıf uyku alınmaması, koronaya yakalanma riskini de bilvasıta yerine artırabilir” dedi.
Eren Ayhan
