İstanbul
Yaşlılıkta DOĞRU geçmişi nisyan ile başlayan, mutedil aşamada kaybolma, ati aşamada ise yatağa ilişkin olma derece durumlarla seyredebilen alzaymır rahatsızlığına ehil efrat ve yakınlarının rehabilitasyonu ile sosyalleşmeleri Gündüz Yaşam Evleri ile sağlanıyor.
Alzaymır hastalarının nitelikli devir geçirmeleri, zihnî iyileştirme emek harcamaları ile yaşama bağlanmaları ve yaşam kalitelerini artırarak rahatsızlıklarının aşama atlamasının geciktirilmesi üzere yaşama geçirilen bu merkezler, hastalara bakım verenlere de "nefes aldırmak", omuzlarındaki yükü birlikte nebze de olsa hafifleştirmek anlayışıyla işlev sunuyor.
Depresyon, kaygı, hab bozukluğu, huysuzluk, hayaller, ajitasyon, karın karışıklığı, insanları tanıyamama ve yöntemini yitirme derece nice soruna kere açan alzaymırda hastanın bakımının yanında onlarla kurulacak iletişimde de itinalı ve götürümlü girmek gerekiyor.
Gündüz yaşam evlerinde maruz bakım desteği, tamamı bu süreçlerde hastaların adeta anne babası durumuna gelen, psikoloji ve fiziki yorgunlukla başa çıkmaya etkin hastalanmış yakınlarına da psikososyal dayanak noktası sağlıyor.
Aileler bu evlerde bakım ilişkin bilgilendiriliyor, dalında bilirkişi kişilerle buluşturuluyor, öbür hastalanmış yakınları ile tanışarak kalp ve düşünüm alışverişinde bulunuyor.
Türkiye Alzheimer Derneği kabilinden Şişli Belediyesinin yardımı ile 2011'de kurulan Gündüz Yaşam Evi de dü katlanmış ve bahçeli binasında, hemşire, buğulu bakım ve içtimai işlev uzmanları ile alzaymır hastalarına parasız işlev veriyor.
Etkinlik ve seminer salonları, aş damı ile istirahat ve aşındırmak odası mevcut merkezde, sütun ve koşuk okuma, maaş takvim hazırlama, hikaye-mani değirmi derece umumi etkinliklerin yanında anlam tanıma, sözcük ihtira derece zihnî aktiviteler; kesme/yapıştırma, ip bağlama, balans terazi derece psiko-motor aktiviteler; balans ve koordinasyon, yürüyüş, sepet topu oynama, ok atma derece bedenî egzersizler ile ahşap boyama, ebru çalışmaları, söve süsleme, güpür üstünde semiz boya ile kılık etme derece sanatla alakalı aktiviteler gerçekleştiriliyor.
Ayrıca merkezde, dem ve tartım çalışmaları, liet söyleme, hususi gün kutlamaları, bilgilendirme ve psikoterapi toplantıları yapılmaktadır ve yolculuk programları düzenleniyor.
"Yaşam evleri hastalanmış yakınlarının salah yeri"
Türkiye Alzheimer Derneği Gündüz Yaşam Evi Sorumlu Hemşiresi Gül Geyik, merkeze mevrut hastaların güne Türk kahvesi ikramıyla başladığını, şimdi sonraları egzersiz, sütun okuma, zihnî etkinlikler, düzen ve musiki dinleme derece aktivitelerle aralık geçirdiklerini anlattı.
Salgın zımnında gün bünyesinde sabahleyin ve öğleden sonraları 3'er nefis grupları ağırlayabildiklerini aktaran Geyik, toplamda 13-14 bireyin buradaki hizmetten faydalandığını dile getirdi.
Gündüz Yaşam Evi'nde evvela ve mutedil aşamadaki alzaymır hastalarını mihman ettiklerini aktaran Geyik, aktivitelerin hastalara nite birlikte kâr sağladığına müteallik şu detayları paylaştı:
"Bu evlerde dert iyileşmiyor. Sadece geciktirebiliyoruz. Yaptığımız zihinsel, psiko-motor aktiviteler, egzersizler, sosyalleşmeler, koşuk okumaları onların tamamı hücrelerinin deli dolu duruma gelmesini sağlıyor. Yapılan egzersizler cisim postürünü düzeltiyor. Hastalarımızda asosyallik de var. Burada şahısların içre olduklarında asosyallik boyutu da gidiyor. Dolayısıyla dert iyileşmiş, durmuş derece görünüyor. Ama anca değil, tamamı hücreleri çalıştırdığımız düşüncesince iyileşmiş derece duruyor. Yaptığımız egzersizlerde adale gücü adına geliyor. Hafif katlanmış revan yaşlımızın sert durduğunu görebiliyoruz. Eline yazar almamış, kıraat değirmi bilmeyen yaşlılarımız var. Yaptıkları küçücük birlikte kılık bile olsa, onu behemehâl asıyoruz ve adını, soyadını yazıyoruz. Okuma bilmese güçlü 'Bu kimin?' sanarak soruyor. İsimleri söylediğimizde, ego mi yaptım bunu diyor. O bakışlarındaki mutluluğu anlatamam."
Alzaymır hastalarının onlara icra vekili yakınlarını "annesi" adına koyduğunu özetleyen Geyik, "Yapışık koşa derece tasvir edebiliriz ilişkilerini. Mutfağa gitse o da gidiyor. Banyoda güçlü bekâr kalamıyor hastalanmış yakınlarımız. Yaşam evlerine hastalarını bıraktıktan sonra, yegâne başlarına banyoya, alışverişe gidiyorlar. Bakan eşhas hab düzenleri bozulmuş olduğu düşüncesince uyuyamıyorlar. 'Bir aralık uyudum kendime geldim.' diyen hastalanmış yakınlarımızla karşılaşıyoruz. Dolayısıyla bu yaşam evleri hastalanmış yakınlarının salah noktayı diyebilirim." ifadelerini kullandı.
Merkeze gelemeyenler düşüncesince evde parasız işlev imkanı
Gül Geyik, Türkiye'de bakım evlerinin sayısının az bulunduğunu belirterek, "Derneğimizin Şişli, Konya, Mersin ve Denizli'de (Gündüz Yaşam Evi) var. İki elin parmaklarını geçmeyecek denli alzaymır Gündüz Yaşam Merkezi var. Keşke gelişigüzel mahallede olsa. Ama bu mevzuda aşırı ağır ilerliyoruz" dedi.
Kendilerine vasıl her insana dayanak noktası vermeye çalıştıklarını dile getiren Geyik, hastalanmış yakınlarına şu şekilde seslendi:
"Hastalarını buraya getirebilmeleri düşüncesince hastalanmış yakınlarımızın zamanlarını da az buçuk feda etmeleri gerekiyor. Zaten hayatları daim hastalarıyla beraber. Yaşam evlerine geldiklerinde inanırım kendileri de iyileşecek. Çünkü buradaki hastalanmış yakınlarımızın da dostlukları kuvvetleniyor.
Arkadaşları, akrabaları uzaklaşıyor, yegâne başlarına kalıyorlar. Ancak yegâne başlarına değiller. Bize behemehâl ulaşsınlar, birlikte telefon denli yakınız. Web, Instagram, Twitter sayfamız var. Bir de elden İstanbul içerisinde, buraya gelemeyenler bizlere telefon ettiklerinde evlerine bacı yönlendiriyoruz. Hastalıkla ilgilendiren tamamı detayları evde onlara sunabiliyoruz. Yatak içre bakımdan, yutma güçlüğü canlı hastaların bakımına denli nice mevzuda parasız işlev veriyoruz."
"Annem burayı okulu derece görüyor"
Alzaymır hastası 86 yaşındaki Sebahat Yarin'in kızı Zeynep Yarin bundan hakeza annesinin toplumsallaşma isteğine tam gelmediklerini düşündüklerinde onu Gündüz Yaşam Merkezi'ne getirme sonucu aldıklarını söyledi.
Annesinin yaşam merkezini birlikte meslek derece gördüğünü ve buraya gelirken, "Okula gidiyorum" söylediğini özetleyen Yarin, "Anneme banyo yaptıramazdım ki hastalığından evvela aşırı severdi. Ama okula gidiyorum sanarak akşamdan hazırlanıyor, giysilerini hazırlıyor. Burada koşuk okuyor, liet söylüyor, eğleniyor. Daha sosyalleşti. Yaklaşık 10 senedir ilaçlarının dozu güçlü değişmedi." sanarak konuştu.
Yarin, Gündüz Yaşam Merkezi'nin annesinin değişiminde tesiri bulunduğunu düşündüğünü, kendisinin de buraya geldikçe rahatladığını tabir etti.
Toplantılar yardımıyla alzaymır rahatsızlığına huzur bilinçlendiklerini, birlikte hastanın beslenmesinden içtimai haklarına denli nice mevzuda bilim sahibi olduklarını aktaran Yarin, belediyelerin gelişigüzel semtte alzaymır yaşam evleri açmasını arzu etti.
"Burada kendimi gine buldum"
Gündüz Yaşam Evi'ne mevrut 88 yaşındaki alzaymır hastası Hayriye Üren'in kızı Semra Üren de 30 sene evvela canlandırma düzlük annesinin şu an mutedil derecede alzaymır hastası bulunduğunu söyledi.
Annesinin yaşam evine 4 senedir geldiğini aktaran Üren, "Pandemiden evvela sabahleyin gelip 16.00-17.00'ye denli kalıyorduk, süperdi. Şimdi 2 saat, olmuyor. Biraz şimdi kalsak dobra olacak. Bize de dobra geliyor burası. Etkinlik yapıyoruz, konuşuyoruz, eğleniyoruz. Bazen hastalanmış yakınlarıyla dışarıda oturuyoruz çay kıraathane içiyoruz. Ama şu an uğur boncuğu bilinçlilik yapamıyoruz. O sebepten moralimiz dobra değil." sanarak konuştu.
Süheyla Üren ise anneleri alzaymır olduktan sonraları agresifleştiğini, nice şeye itiraz etmeye başladığını, bu durumla giriş edebilmek düşüncesince internetten araştırı bitirdikleri tam Türkiye Alzheimer Derneğini bulduklarını dile getirdi.
Gündüz yaşam evine geldiklerinde güler yüzle karşılandıklarını, annesinin de burayı aşırı sevdiğini özetleyen Üren, "Burada kendimi gine buldum." dedi.
Merkeze geldikten sonraları aşırı bilinçlilik öğrendiklerini aktaran Üren, "Anneme huzur yaptığımız aşırı hata varmış. Bunları burada öğrendim. Nasıl yaklaşmam gerektiğini, onunla katiyen inatlaşmamam icap ettiğini zira algısının kullanılmamış bulunduğunu öğrendim. Çok hayır ha burası." biçiminde konuştu.
Süheyla Üren, gündüz yaşam evi yardımıyla annesinin şimdi da sosyalleştiğini belirterek, şu şekilde konuştu:
"İstanbul derece birlikte yerde bundan hakeza bitişik terimi kalmadı. Görüştüğü kimesne yok. Yaşıtı arkadaşı yok. Annemin televizyondan ayrıksı uğur boncuğu eğlencesi yoktu. Buraya ulaştığında dost edindi, onlarla geveze etti. Burada dolgun gösteriler yapılıyor, eğlenceler oluyor. Sanatçı geliyor, bağlamayla ırlamak söylüyorlar. Annem, elini kaldıramayan insan, burada oynamaya başladı. Çok bahtiyar oldu. O sebepten buraya bayıla bayıla geliyoruz."
Birçok alzaymır hastası yakınının hakeza birlikte merkezin varlığından haberli olmadığına dikkati çekici Üren, gündüz yaşam evlerinin yaygınlaştırılması talebini dile getirdi.
Gündüz Yaşam Evi'ne geldikçe bu hastalıkla mücadelede yegâne başına olmadığını anladığını kail Üren, şunları anlattı:
"Burada hacısı hocası kişi derdini yahut yaşadıklarını anlattığında dönerek bakıyordum acep bir tanesi birlikte yerden beni mi dinledi de söylediklerimin aynısını söylüyor diye. Halbuki o da aynısını yaşıyor, onun hastaları da ayrımsız tepkileri veriyor. O devir sevinmeye güçlü başladım. Benim gibileri de varmış yegâne değilmişim sanarak rahatlıyorsunuz o zaman."
