Çankırı, barındırdığı madenlerle Türkiye'nin en ehemmiyetli tuz istihsal merkezlerinin başlangıcında geliyor. Saflığıyla adından bahsettiren Çankırı tuzu, hayattaki ağır metal barındırmayan mahdut tuzlar arasında toprak alması ile uyanıklık çekiyor. Çankırı Karatekin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüdayi Ercoşkun çeşidinden değişik ülkelerdeki tuzlarla meydana getirilen karşılaştırmada Çankırı tuzunun hayattaki en saf tuzlar arasında almış bulunduğu ve hiçbir ağır metal bulundurmadığı belirleme edildi. Saflığı ile gündeme mevrut Çankırı'da, geçmişi Hititler zamanına dayalı Çankırı Yer Altı Tuz Şehri de uyanıklık çekmeye başladı. Yerin 150 mt. altında, 18 dönüm büyüklüğe eş Tuz Şehri, vatandaşlardan dip bağ görmeye başladı. İçerisinde barındırdığı mikronlar yardımıyla keyif terapisi rolü gören Tuz Şehri'ni akıbet bir yılda 700 binden bir tomar ad görüşme etti.
“Çankırı tuzunda sağlığa dokuncalı hiçbir bileşeni belirleme edemedik”
Çankırı tuzuyla ilgilendiren icra ettiği tetkikat dirlik bilim verici Doç. Dr. Hüdayi Ercoşkun, “Çankırı Türkiye düşüncesince baş döndürücü ehemmiyetli bir tuz merkezi. Ülkemizde mevcut beş altı tuz madeninden 5-6 tanesi Çankırı'da bulunuyor. İki pare tuz fabrikamız bulunuyor. Tuz Çankırı düşüncesince önemli. Çankırı Karatekin Üniversitesi Gıda Mühendisliği Öğretim Görevlisi kendisine ben, Çankırı tuzunun niteliklerini keşfedip bunu evren tuzlarıyla karşılaştırma kılmak istedim. Bu amaçla, onlarca değişik emlak dışı kaynaklarından tuzları gerçekleştirme ettik. Bu tuzların hepsinde elementer analizler yaptık. Hacettepe Üniversitesi'nin yapmış bulunduğu deri irritasyon testi kararında ise deri tahrişine (yüzde 0) sebep bulunmadığı kanıtlanmıştır. Yaptığımız araştırmalara mucibince nice tuzda ağır metal, mikroplastik, ışın işleyen maddeler keşfettik. Ancak, Çankırı tuzunda sağlığa dokuncalı hiçbir bileşeni belirleme edemedik. Çankırı tuzu saf bir tuz. Hiçbir tuz mineral içermez. gereksinim duyduğumuz mineraller hem hacim hem gam itibarıyla hiçbir tuzda bulunmamaktadır. Tuzun nitelik kriteri saflığıdır. Antibakteriyel durumuna eş kaya tuzunun değişik bakteri türlerine dirlik yüzdelik 99,5 oranında can alıcı bulunduğu kanıtlanmıştır. Bunun yanı esna vücutta biriken toksin mineralleri ve indirgenmiş başka tuzları atmaya da araştırma görevlisi olmaktadır. Çankırı tuzu sağlığa dokuncalı bileşen içermemesi ve erdemli arılık seviyesinde olması hasebiyle ehemmiyet taşımaktadır. Günümüzde tuzdan imal edilen kumaşların yapısı incelendiğinde bir pare kıvrık kumaşlara mucibince yüzdelik 35 henüz az türap tutma, koşa kıvrık kumaşlara mucibince ise yüzdelik 80 henüz az türap sübvansiyon oranına eş bulunduğu belirleme edilmiştir. Yine bire bir biçimde akıbet yıllarda kullanması kalan tuz lambalarında da kaya tuzunun kullandığını biliyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Çankırı iri bir tuz madenine eş olmasıyla tuz terapisi yapılabilen gezinsel bir bünye olabilir'
Çankırı tuz şehrinin sağlamış bulunduğu faydalarla ehemmiyetli bir tuz tedavi merkezi olabileceğini kaydeden Ercoşkun, “Tuz terapisi akıbet yıllarda iri ehemmiyet taşımaktadır. Özellikle akciğer hastalıkları, astım ve sigara tüketimine ilişkin kendisine ciğerlerin kirlenmesine cevap nice ülkede tuz metal terapileri gerçekleştirilmektedir. Tuz madeninde dem alıp verirken mikrometre parçacıkları iklim ile baş başa ciğerlerimize girmekte ve dek ettikleri alanda suyu çekerek o bölgenin yıkanmasını sağlamaktadır. Daha sonradan öksürerek kılıç o pislikleri ciğerlerimizden atabiliyoruz. Bu faaliyetin çalışan kendisine gerçekleşebilmesi düşüncesince tuz mağarasında bir grup egzersizler yaparak ciğerlerimize henüz faza iklim girmesini sağlamalıyız. Bu sima icraat dünyanın nice durumunda var. Polonya'da 2, Ukrayna'da 1 madende, Pakistan'da 1 madende, Nahcivan'da 1 madende gerçekleştiriliyor. Ama vatanımızda tuz terapisi yapılabilen bir gezinsel bünye bulunmuyor. Bu açıdan Çankırı iri bir tuz madenine eş olması hasebiyle ehemmiyet bildirme ediyor” dedi.
“Çankırı Yer Altı Tuz Şehri, Çankırı turizminin lokomotifi”
Çankırı Yer Altı Tuz Mağarasında hesaplı çalışmalarla ilgilendiren gazetecilere bilim verici Çankırı Belediye Başkanı İsmail Hakkı Esen ise akıbet 3 yılda yaptıkları icraat yardımıyla vatandaşlardan dip bağ görmeye başlamış olan Tuz Şehri'nin keyif turizmine de yardım sağlayacağını söyledi. Çankırı toprak Altı Turizmi'nin Türkiye turizmine yardım sağlaması düşüncesince icraat yürüttüklerini tabir fail Başkan Esen, “Çankırı Kaya Tuzu Mağarasına bundan sonradan kılıç Çankırı Yer Altı Tuz Şehri diyoruz. Hititler çağında kalma bir işletme. Akabinde Fransızlar, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti çağında de Tekel'e devredilen bir işletme. 2003 senesinde Çankırı Belediyesi'ne devredildi. Ben göreve geldiğimden bu yana de elimden mevrut gayreti gösteriyorum. 18 dönüm gizli alanda, içtima 150 mt. altındayız. Bulunduğumuz yerin 200 mt. dibine denli tuz metal ile dolu. Anadolu'nun yeterli ortasındayız. Alternatif gezim yönünde Çankırımıza, ülkemize ve geçmiş piyade vermek istediğimiz bir bölge. Burası seçenek gezim yönünde hayattaki en eskimemiş alanlardan bir tanesi. Çankırı, ilçeleri, köyleriyle seçenek gezim yönünde gezilmesi, görülmesi müstelzim bir yer. Çankırı turizminin lokomotifi ise Çankırı Yer Altı Tuz Şehri” dedi.
“Bu sene festivalle bu arada ziyaretçi sayısı 700 bini geçti”
Düzenlenen curcuna ve organizasyonlarla Tuz Mağarası'nın binlerce kişiye tanıtıldığını aktaran Esen, “2019'da kestirmece 150 bin, 2020 senesinde 200 bin, bu sene düzenlediğimiz curcuna haricindeki ziyaretçi sayısı 300 bine yaklaştı. Göreve geldiğimizde amacımız 1 milyon ziyaretçiye ulaşmaktı. Biz bunu 5 yılda yakalayacağız. Ağustos ayında Uluslararası Tuz Fest ismi altında bir curcuna düzenledik. O festivalde bura ziyaretçi akınına uğradı. 3 günce müddette 500 bin ziyaretçi ağırladık. Yemek yarışması düzenledik, 120 arsıulusal lokanta başı katıldı. Yöresel ürünlerimizin tanıtımı yönünde da girişimlerimiz çerçevesinde mağaramızı görmeyen bir derinti ziyaretçi geldi. Hayranlık içinde gezdiler. Seneye inanıyorum ki düzenleyeceğimiz festivalde 1 milyon ziyaretçi çekeceğiz. Bu katlanarak gidiyor. Biz burada devir hin çalışmalar, üretimler yapıyoruz. Bu nedenle bir çevrim gizli bulunmasına karşın dört dörtlük arzu vardı. Tur şirketleriyle de henüz görüşmedik. Onların da talepleri var. ‘Acele etmeyin, apiko değiliz' dedik. Bu sene festivalle bu arada ziyaretçi sayısı 700 bini geçti” diyerek konuştu.
“Burayı keyif turizmine de açacağız”
Çankırı Yer Altı Tuz Şehri'nin keyif düşüncesince ehemmiyetli bir meydan bulunduğunu tabir fail Esen, “Milli Boks Takımımız, Küba Milli Takımı ile baş başa burada alıştırma yaptı. Antrenmana başladıkları ve icra ettikleri dinlenme kampı sürecindeki gelişmeyi bizlere söyleyiş biçiminde sundular. İnşallah burayı keyif turizmine de açacağız. Güzel etkinlikler yapacağız. Turizm yönünde Çankırı'nın yanı sıra, Türkiye'nin de turizmine baş döndürücü iri yardım sağlayacağını düşünüyoruz” gibi konuştu.
Murat Kanber - Recep Arslan
