Uyku terörünün çoğu kez uykusuna intikal esnasında ortaya çıkan istenilmeyen düzgün olmayan davranışların, fiziki aktivitelerin ve çarpıntı, terleme, ciltte kızarıklık, menfez bebeğinde faiz kabilinden belirtilerin kendini göstermesi bulunduğunu tamlayan Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü'nden Uzm. Dr. Özden Yener Çakmak, “Uyku terörü, uykunun geçmiş saatlerinde NREM uykuda meydana gelir. Uyku terörü canlı eşhas korkarak, feryat figan atarak yada ani, kendine ve etrafına dokunca verebilecek koşma, fırlama, tarafındaki insana dövme kabilinden hareketler yaparak kalkarlar. Kişi bu tam aut uyaranlara yanıtsızdır ve çoğu kez bata çıka uyandırılırlar. Otonom manzume uyarılmasına ilişkin terleme, ciltte kızarıklık, çarpıntı, menfez bebeğinde faiz kabilinden belirtiler de haremlik eder” halinde konuştu.
“Çocukluk çağlarında görülüyor”
Çakmak, uyku terörünün çoğu kez çocukluk çağlarında görüldüğünü, giriş yaşının 3 ila 12 ortada bulunduğunu ve koca çocuklarında henüz yoğun görüldüğünü tabir etti. Ergenlik devrinde ise çoğu kez salah eğiliminde olduğuna ayraç fail Çakmak, “Erişkinlerde ise aşırı henüz nadirdir. Uyku terörünün sebebi açık namına bilinmemekle bu arada kalıtım bilimi faktörlerin ehemmiyetli bulunduğu yada eşlikçi psikiyatrik hastalıklarla görüldüğü bilinmektedir. Birinci denli akrabalarda görülme riski, ailesinde uyku terörü olmayanlara layıkıyla fazladır. Şizoid, borderline ve tabi şahsiyet bozukluğu, sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu, münteşir anksiyete bozukluğu ve somnambulizm ile evliliği yoğun namına bildirilmektedir. Ayrıca uyku apne sendromu, yorgunluk, rahatsız göt sendromu, içki ve özellik kullanması ile de evliliği yoğun görülür” ifadelerini kullandı.
“Kişiye hususi kıymetlendirme yapılıyor”
Uyku terörünün teşhisi dair bilgiler paylaşan Çakmak, “Uyku teröründe tanıda en ehemmiyetli aşama parasız öyküsüdür. Video kaydı katılması da tanılama koymada araştırma görevlisi olabilir. Tıbbi rahatsızlıkların sorgulanması, özellik ve içki kullanımı, psikiyatrik rahatsızlıkların sorgulanması, nörolojik manada detaylı kıymetlendirme akıllıcasına tanılama açısından ehemmiyet taşımaktadır. Tanıdan sakıncasız olunamıyorsa polisomnografi ile uyku kaydı tanıda aşırı araştırma görevlisi olabilir” diyerek konuştu.
“Ataklardan 15 çağ evvela uyandırın”
“Tedavide geçmiş aşama hastanın güvenliğinin sağlanmasıdır” diyen Çakmak, laflarını şu şekilde sürdürdü:
“Hastaya o tam dokunca verebilecek nesneler uyuduğu ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Uyku hijyeni bu hastalarda önemlidir, bu manada bilgilendirme yarayışlı olacaktır. Eğer ataklar ayrımsız saatlerde ortaya çıkıyor ise o saatten 15 çağ evvela ferdin uyandırılması ve müşterek müddet ayık kalmasının sağlanması da yarar sağlayabilir. Alkol yada özellik bağımlılığı kabilinden tetikleyiciler varsa otama bunların bırakılması ile başarılabilir. Tetikleyici olabilecek faktörlerin (depresyon, anksiyete, uyku apnesi vb) tespiti ve tedavisi de önemlidir. Kişinin o tam birlikte bulunan yakınının bu tam sakinliğini koruması önemlidir. Atakların çoğu kez 20 saniye ila 5 çağ ortada süreceği bilinmelidir. Uyku terörü canlı ferdin o anda uyandırılması enine boyuna güçtür. Aileye kişiyi o tam uyandırmaya ve sakinleştirmeye çalışmalarının yararı bulunmadığı anlatılmadır. Sadece ferdin o esnada hareketlerle dokunca görmemesi düşüncesince mahzursuz düzlem sağlanmalıdır. Atak sonlandığında uyku ıpıssız ve şuur bulanıklığı bitmeme edebilir, müşterek müddet sonraları hastanın gine uykusuna dalacağı bilinmelidir. Genellikle uyku terörü canlı fert sabahleyin yaşananı hatırlamayacaktır.”
Bebeklerde de görülebiliyor
Uyku terörünün çoğu kez 3 gözyaşı sonrası görüldüğünü fakat eşsiz de olsa henüz er devirde tanıdık vakaların da bulunduğuna dikkati çekici Çakmak, “Bebek yada bebek o tam feryat figan atabilir, korkmuş müşterek tabir ile etrafa bakabilir. Ancak ebeveynlerin bilmesi müstelzim o tam akıllılık olmadığıdır. Bu sebeple bu müddette rahat olunmalı, olayın bitiminde bebek sakinleştirilmelidir. Öncelikle yetişkinlerde meri esirgeyici yollar çocukluk çağlarında da aşırı önemlidir” dedi.
Öneriler
Çocukları uyku teröründen korumak düşüncesince önerilerde mevcut Çakmak, “Çocuğun o tam kendine dokunca vermemesi düşüncesince mahzursuz müşterek uyku odası hazırlanmalıdır. Hareketlerin bulunduğu devirde anne babalar evlatların kendine dokunca vermesini engel olmak düşüncesince onu zorlu tutmalıdır. Uykusuzluğun bunu tetikleyebileceği bilinmeli ve uyku saatleri ve uyku hijyenine nazarıitibar edilmelidir. Bu yöntemlerle otama sağlanamıyor ve 2-3 aydan henüz levent boylu süredir yoğun ataklar yaşanıyorsa, bebek psikiyatrisi yada bebek nörolojisine başvurulmalı ve uzvi sebeplerin ayırıcı teşhisi yapılarak otama planlanmalıdır” diyerek konuştu.
iha.com.tr üstündeki duyum ekspoze halinde yayınlanmaktadır. Haberin video, foto ve metnine Abone panelinden ulaşabilirsiniz.
