Bursa
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) ve Bursa Uludağ Üniversitesinde (BUÜ) işyar akademisyenlerin işbirliğiyle hesaplı "Mekanobiyoloji ve Biyobozunma Esaslı Kemik Doku İskelesi Tasarımı, Üretimi ve Validasyonu-Aşama 1" isminde sanlı plan kapsamında bileşimli kemik dokusu geliştiriliyor.
BTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Lekesiz ve BUÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferda Arı, türlü sebeplerle kemik kaybı canlı hastalardan tahsil edilen mıhlı hücrelerden bileşimli kemik dokusu üretilerek hastalara nakledilmesi edilmesi bunun şeklinde plan hazırladı.
Çalışma TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) 1001 Programı kapsamında kestirmece 1,2 milyon liralık dayanaklık etmek almaya adalet kazandı.
Prof. Dr. Lekesiz ve Araştırma Görevlisi Safa Şenaysoy, projede kemik dokusu oluşumunu terviç kabiliyetine erbap bileşimli ortak çatı bulunan iskelelerin dizayn ve üç buutlu yazıcıyla üretimini üstlenirken, Prof. Dr. Arı ve Doktor Öğretim Üyesi Elif Ertürk ile doktora talebesi Sibel Çınar Asa ise Bursa Uludağ Moleküler Kanser Araştırma Laboratuvarında iskelelere göze ekimi ve onları ilave emek harcamaları yapıyor.
Aynı sürede projenin önceki evresinde bileşimli dokularda geliştirilen kemik hücrelerinin insanoğlu yüküne vereceği tepkiler ölçülüyor. Lekesiz ve Arı ile ekipleri, çalışmanın ikinci evresinde da etibba ve veterinerle ortaklaşa iş yaparak efsanevi ve insanoğlu deneylerine geçmeyi planlıyor.
Prof. Dr. Lekesiz, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, çalışmanın mühendisliği ve biyolojiyi ortak araya getiren disiplinler arası ortak himmet vermek olduğunu, ikinci etapta da tababet ile mühendisliği ortak araya getireceklerini söyledi.
Çalışmalarının anne bap başlığının "kemik doku mühendisliği" bulunduğunu özetleyen Lekesiz, insanların dokunmabana yahut ilçe kabil hallerde kemiklerinin iri yönünü kaybedebildiklerini tabir etti.
Bu kabil hallerde insanların kaybettikleri kemik dokusunun hesabına platin, titanyum kabil parçaların takıldığını, bunların vücuda dört dörtlük ahenkli malzemeler olmayıp, X-Ray aletinden geçe de dava yaşattığını aktaran Lekesiz, şöyleki bitmeme etti:
"Doku mühendisliği yaklaşımında aut ortamda üç buutlu yazıcıyla ürettiğimiz bileşimli doku iskele sistemi hesabına hücreleri laboratuvar zarfında ekiyoruz. Hücreleri aut ortamda az buçuk büyütüyoruz. Daha sonradan yetik bulunan bu çatı vücuda yerleştiriliyor. Bu projenin tasarım, analiz, imalat, sınav ve en böylece hastaya anlatış evreleri var. Hastaya anlatış etabına kadarki kısımlarını bu projede tamamlamayı hedefliyoruz. Projemizin oluşmasında baş döndürücü ağır himmet var, devir var. Bu ehemmiyetli plan Türkiye açısından toy ortak teknoloji."
Lekesiz, TÜBİTAK ARDEB 1001 Programı kapsamında dayanaklık etmek almaya adalet kazandıkları teknolojiyi cerrahlar kabilinden şimdi yeğleme edilmektedir bir duruma iletmek düşüncesince çalışmalarını ilerleteceklerine değinerek, projede kendilerine dayanaklık etmek bulunan TÜBİTAK'a, Bursa Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Naci Çağlar'a ve üniversitenin emektar rektörü Prof. Dr. Arif Karademir'e teşekkürname etti.
"Kişiye saf kemik dizaynı gerçekleştiriyoruz"
Projenin ortaklarından Prof. Dr. Arı da çalışmalarının kemik dokusunda bulunan hasarların giderilmesi düşüncesince toy dokuların laboratuvar zarfında üretilmesi aşamalarını oluşturduğunu kaydetti.
Çalışmalarının ülkenin kılavuz gemisi projelerinden olacağını tabir fail Arı, şunları dile getirdi:
"Daha dobra işlerin yapılmasında önceki adımı atmış olacağız. Ayrıca gene bu projemizle moleküler kurda tetkikat yaparak, rastgele hastaya akla yatkın dokunun yapılmasını sağlayacağız. Bu manada da projemiz geleceğe açıkça ortak meydan oluşturacak ve şimdi yenilikleri de yanında getirecektir. Laboratuvarımızda kemik karşılayıcı hücrelerimizi, açılan üç buutlu doku iskelelerinin hesabına ekerek onlarda ortak kadro moleküler analizler gerçekleştiriyoruz. Bir anlamda da insana saf ortak kemik dizaynı gerçekleştiriyoruz. Onlara ayrımlı düzeylerde yükler uygulayarak insanoğlu yüküne vereceği cevapları alıyoruz. Daha sonradan onlara gereğince mütebeddil moleküler analizleri yapıyoruz."
