'Yaşayan İnsan Hazinesi' İsmail eli uz mirasını aktaracak şakirt arıyor

İzmir

Göçmen ana ve babanın oğlu kendisine İzmir'in Bergama ilçesinde doğup büyüyen 91 yaşındaki İsmail Araç, maddesel imkansızlıklar hasebiyle okula bitmeme edemedi.

Bir arkadaşının tavsiyesi hesabına 1953'te Bergama Tabakçılar Köprüsü'nün altındaki tabakçıların birlikte mesleğe şakirt kendisine süregelen Araç, deriyle önceki kat o devir tanıştı.

Askerlik hasebiyle ara verdiği mesleğine dü sene sonradan art dönen Araç, 5 sene tabakhanede çalıştıktan sonradan özlük dükkanını açtı.

Kimyasal kullanılmadan anadan görme yöntemlerle kestirmece ortak ay devam eden işlemlerle tabakladığı derileri parşömen, kösele, bateri derisi ve pöstekiye muhavvil Araç, seneler içre çağcıl sepileme şekillerinin gelişmesiyle siparişlerin azalmasına karşın zanaatını bırakmadı.

Kuzu, oğlak, kuş, balık, uzun hayvan kabilinden nice hayvanın derisini işleyebilen Araç, mesleğini ahir nesillere transfer dair ise ehemmiyetli zorluklar yaşadı.

İşin zorluğu hasebiyle şakirt bulmada meşakkat çekici Araç'ın sınavından ise hemen 2 avrat geçerek bu zanaatı öğrenebildi.

Çırakları İngiltere ve Yunanistan'da

Mesleğin kaybolmaması düşüncesince çabalarını sürdüren İsmail Araç, elde etmiş bulunduğu başarılar hasebiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan 11 Ocak'ta "Yaşayan İnsan Hazineleri Geleceğe Aktarılan Mirasın Temsilcileri Ödülü"nü aldı.

AA muhabirine, yaşı ilerlediği düşüncesince bundan sonradan eskisi kabilinden çalışamadığını, ortak öğrencisiyle atölyede iş harcadığını tamlayan Araç, ömrü el verdiği sürece mesleğini bitmeme ettireceğini söyledi.

Kış soğuklarında nehre girerek cilt sıyırdıklarını, buna bir fazla fazla kimsenin dayanamadığını özetleyen Araç, "Eskiden ayrımsız anda 25 deriyi basıyordum, ortak derinti müşterim vardı, demincek ise fakat 1-2 parça basabiliyorum. Domuz derisi haricinde işlemediğim efsanevi derisi kalmadı. Bu hususi mesleğin benden sonradan da yaşatılmasını istiyorum." dedi.

İşe süregelen çırakların zoru görür görmez kaçtığını vurgulayan Araç, bu mevzuda unutmadığı ortak anısını şu laflarla aktardı:

"İbrahim sanarak ortak çırağım vardı. Ondan su teknesinin içerisindeki kucak derilerini çıkarmasını istedim. Baktım büzülmüş. 'İsmail abi kollarım gitti, kollarım yok' dedi. Ben de bıçakla ellerini kesti zannettim. 'Çabuk bana hanuman yak, kollarım yok, hissetmiyorum' dedi. 'Bak İbrahim, ocağı yakarsam düşer bayılırsın, zinhar korkma, cesurca sok kollarını suyun içerisine ovala' dedim. Soktu, ovaladı 10-20 sefer. Sonra kolları açıldı. Ondan sonradan dirimlik mi ortak daha? Pazartesi aldı parasını ortak henüz da gelmedi."

Bugüne denli hemen Demet Sağlam Tokbay ve Nesrin Ermiş Pavlis'in bu güçlü imtihandan geçebildiğini dile getiren İsmail usta, laflarını şu şekilde sürdürdü:

"İkisini de yetiştirdim. Birisi İngiltere'de gayr de ortak senedir Yunanistan'da tirşe hazırlamaya başladı. İngiltere'de canlı Demet, İstanbul'da kılık öğretmeniydi. Derilerin hesabına görülmedik resimler yapıyor. Yazılar yazıyordu. Dualar, kralların resimlerini, Atatürk'ün resimlerini deriye aşırı dobra işliyordu. Ressam da bulunduğu düşüncesince yapıyordu."

"Yerden göğe denli selam"

Ankara'da Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde 11 Ocak'ta planlı "Yaşayan İnsan Hazineleri Geleceğe Aktarılan Mirasın Temsilcileri mükafat Töreni"nde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın elinden rütbe düzlük İsmail Araç, o günün coşkusunu halen üstünden atamadığına nazarıitibar çekti.

Araç, laflarını şu şekilde tamamladı:

"O akşam otelde uyuyamadım. 'Eyvah ferda ne olacak?', 'Yat uyu' diyorum kendime. Ama aklıma Cumhurbaşkanı geliyor. Yine hab kaçıyor. Sabah evet tek uyuyamadım. Sonra esna bizlere geldi, Cumhurbaşkanımızın karşısına çıktım. Selam verdim önceki önce, selamımı aldı. Sonra 'Sayın Cumhurbaşkanım, aşırı ciddi yükümlülük var' dedim. 'Hayrola ne var?' dedi. 'Yerden göğe denli esenleme getirdim sana' dedim. 'Aldım, benimseme ettim.' dedi. 'Bir de seninle ortak bugün beniz yüze geleyim derdimi dökeyim' dedim. 'İnşallah o da olur' dedi. Çok bahtiyar oldum, Ona sonsuz afsun ettiğimi söyledim. Allah ondan razı olsun."

Coğrafi göstergesi alındı

Tarihi kaynaklara uyarınca parşömen, M.Ö 2. yüzyılda Mısır'dan Bergama'ya papirüs satışının yasaklanması hesabına Bergama Kralı 2. Eumenes çağında bulunmuş oldu ve buradan Bergama kağıdı (Charta Pergamena) ismiyle dünyaya yayıldı.

Parşömen, selüloz kağıdın bulunup yaygınlaşmasına denli en ehemmiyetli makale yaban gereci kendisine kullanıldı. 2005'te Bergama Kültür ve Sanat Vakfı öncülüğünde ilçede baştan üretimine başlanan parşömenin 2021 senesinde coğrafi ayraç tescil vesikası alındı.