Ankara
Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü araştırmacıları, Dünya'dan 1336 erke yılı uzaklıktaki Kepler-451 koşa şimal sisteminde dü gezegen keşfetti.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, bire yanında bölümden araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. hür Baştürk ve Prof. Dr. Selim Osman Selam ile İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Sinan Aliş kabilinden meydana gelen ve hatırlı yanında arsıulusal dergide piyasaya sürülen keşif, Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi adına bilgi evveliyatına geçti.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, dü toy gezegen keşfine bağlı açıklamayı AA muhabirine yaptı.
Keşif düşüncesince Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi'nde mevcut 80 santim istidatlı Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi'nin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi'nde mevcut 60 santim istidatlı teleskobu ile koşa yıldızın erke takdir gözlemlerinin yapıldığını özetleyen Selam, bunun yanı esna Kepler ve TESS feza teleskoplarının elde etmiş bulunduğu gözlemlerin de kullanıldığını ve koşa yıldızın beğenilme zamanlarının çözümleme edildiğini bildirdi.
"Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde elan ilkin keşfedilmiş bulunan yanında gezegene arttırma adına Jüpiter boyutlarında dü dev gezegenin elan varlığını keşfetmiş olduk." bilgisini paylaşan Selam, şu şekilde bitmeme etti:
"Bu sistemde tanıdık tutulmaların zamanındaki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Yapılan çalışmada bütün üç gezegen barındıran bu sistemin azimli yörüngelerde dolandıkları da belirleme edildi. Çift yıldızlar çevresinde gezegen bulma işi az buçuk dayanıklı yanında iştir. Dünya literatürüne bakılacak olursa koşa yıldızlar çevresinde gezegen keşfi Türkiye'den geçmiş kat yapılıyor. Ayrıca Türkiye'den geçmiş gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, böylelikle ikinci gezegen keşfi de gene Ankara Üniversitesinde mamul oldu.
Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu açıdan keşfi meydana getirilen gezegen sayısı 22'ye çıktı. Gezegenlerden birisi Jüpiter'in hacminin kestirmece adına 1,5 katı, ötekisi de dü katına yakın. Gaz devi gezegenler bulunduğu düşüncesince bu gezegenlerde sahn olma ihtimali yok. Yörünge sürelerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden yanında tanesinin koşa şimal sistemi etrafındaki mahrek dönemi, şu demek oluyor ki yanında yılı 43 günde, ötekisi ise yanında yılı 1800 günde tamamlıyor."
Bilim dünyasında toy coşku yarattı
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 koşa şimal sisteminin kestirmece 29 bin 300 santigrat satıh sıcaklığına ehil altcüce çeşidi yanında şimal ile 2580 santigrat satıh sıcaklığındaki cüce çeşidi ayrıksı yanında yıldızdan oluştuğunu belirterek, "Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47'den sonraları çevresinde ikiden aşkın gezegen keşfedilen ikinci koşa şimal sistemi olmuştur." dedi.
Çift şimal sisteminin bileşenlerinden birinin yanında açıdan yaşamının sonuna mevrut yanında şimal bulunduğunu ve hoppadak yunak çekirdeğinin bulunduğunu tamlayan Selam, "Bu cins şimal sistemlerinin çevresinde gezegen bulmuş olmak, bu işlerin teorisi ve tekâmül emekleri açısından da enteresan yanında okazyon sunuyor. Çünkü umumi adına bu cins cisimlerin çevresinde gerçekte sağlam de gezegen beklenmiyor. Bu açıdan da enteresan ve bilgi dünyasında coşku yaratıcı yanında sezme adına gerçekleşti." niteleyerek konuştu.
TÜBİTAK kabilinden Doç. Dr. hür Baştürk yürütücülüğünde sürdürülen "Zamanlama Yöntemiyle Ötegezegen Keşfi" başlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın bire yanında sürede doktora talebesi araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer'in doktora acele emek harcaması kapsamında yapıldığını aktaran Selam, "Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keşfinin açıklanmış bulunduğu ilmî makale, Oxford Üniversitesi Yayınları kabilinden basılan ve alanın en prestijli dergilerinden birisi bulunan "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society" dergisinde yayınlandı."
Yeni gezegenlerin isimleri kurallara layıkıyla verildi
Çalışma kapsamında bire yanında koşa şimal sisteminde başlangıçta keşfi mamul gayrı gezegenin mahrek periyodunun ise 406 güneş adına güncellendiğini anlatım fail Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu toy gezegenlerin ise sistemde 2015 senesinde keşfedilen gezegene benzeri kütlede bulunduğunu söyledi.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 koşa sisteminde keşfedilen dü toy gezegenle baş başa toplamda bu üç gezegen, arsıulusal isimlendirme kurallarına layıkıyla "Kepler451b", "Kepler451c" ve "Kepler451d" isimleri ile şimal bilimi topluluğunun eş ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.
Türk astronomların gezegen keşfine bağlı makaleye "DOI: https://doi.org/10.1093/mnras/stac357" ve "arXiv:https://arxiv.org/abs/2202.02118" umumi ağ adreslerinden ulaşılabiliyor.
