İzmir
"Akdeniz'de Dirençli Su Yönetimi İçin Mevcut Altyapılarda Doğa Temelli Çözümler" anlı şanlı Avrupa Birliği projesi kapsamında, plan ortağı ülkelerden üniversite, domestik dümen ve sivil polis polis maşer kuruluşları, belirledikleri ada yahut kenar yerleri üstünde su yönetimi emek harcamaları yapacak.
Türkiye'den de Bozcaada üstünde çalışılacak plan 3 sene sürecek. Saha çalışmalarının 2023 yılının ilkin aylarında başlaması muhtemel projede, yağmur sularının arazi altı barajlarında toplanacağı, atılmış suların değerlendirileceği, bahir suyunun arazi altı sularına karışmasının engelleneceği ortak "su dümen modeli" geliştirilecek. Bu amaçla ilkin Bozcaada'nın su kaynakları durumu, suyun kalitesi, bahir suyunun aykırı sularına karışımı aşama mevzularda tetkik yapılacak. Proje ortakları, rastgele ülkede meydana getirilen emek harcamaları durumunda gitmek düşüncesince açık başlı zamanlarda ziyaretler gerçekleştirecek.
Fotoğraf:Halil Şahin/AA
"Akdeniz branşında sorunlar elan fazla"
Proje ortağı bulunan İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün (İYTE) Uluslararası Su Kaynakları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alper Baba, AA muhabirine, hava değişikliğinin buğulaşma ve yağmur diyetlerini değiştirmesiyle adalarda kuraklık riskinin arttığını söyledi.
Göllerin kuruması, su kaynaklarının azalması ve arazi altı sularının çekilmesinde yağışların azlığının beraberinde kişilerin suyu dobra yönetememesinin de çarpıcı bulunduğunu vurgulayan Baba, Akdeniz Havzası'nda hava değişikliği ile ait sorunların elan ortak tomar bulunduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Baba, bu havzadaki adalarda popülasyon yoğunluğunun ortak tomar olduğuna dikkati çekerek, aşkın arazi altı suyu kullanması kararı şekerli suya bahir suyu karışımının başladığını tabir etti.
Adalarda susama ve buharlaşmanın fazla, şekerli suyu besleyici kaynakların ise az olduğun tamlayan Baba, çalışmanın asliye amacının adaları hava değişikliğine huzur mukavemetli duruma bildirmek bulunduğunu dile getirdi.
Bozcaada'nın su röntgeni çekilecek
Prof. Dr. Baba, projenin Türkiye kısmında Bozcaada'nın çalışılacağını tabir ederek, şöyleki konuştu:
"Su gereksinim duyan ortak yer. Öncelikle adada ne genişliğinde su var, ne sektörler suyu ne genişliğinde kullanıyor bunun aşkın dobra ortaya konulması gerekiyor. Burada gökçe edebiyat popülasyon artıyor. Dolayısıyla ayıklama kapasitesi artıyor. Bu suyun dobra ortak kaliteye getirilip düzene müdahale edilmesi gerekiyor. Bunun haricinde derelerden cari sular, yağmur suları, bunları nerelerde toparlayabiliriz, arazi dibine elbette depolayabiliriz, bununla ait icraat yapacağız. Yer altı barajları yapacağız. Bu barajlar natür DOĞRU barajlar olacak. Belki anlaşılan yerlerde kuyular açılacak. Gelen bu yağmur suları, kuyulara yönlendirilecek ve arazi altında makul mevki ilmi ortamlarda bunları depolayacağız.
Biz bu uygulamayı Bozcada düşüncesince yapıyoruz lakin öteki adalara da uygulanabilir olacak. Sensör teknolojileriyle suyun hareketlerini izleyeceğiz. Suyun kullanımını, bahir suyunun ne genişliğinde düzene girdiğini izleyeceğiz. Su seviyelerinin vakte ilişkin değişimlerini, artışını, azalışını hepsini göreceğiz. Ona uyarınca de elbette burada yapılacaksa şayet ortak nebat desenleri, zirai çalışmalar, bunlara ne cins bitkilerin yetiştirilmesi gerektiğiyse onu da tarımcı arkadaşlarımız çalışacaklar. Bu plan ile hava değişikliğinden en ortak tomar etkilenecek bulunan adaların su sorunlarını minimize edeceğiz."
"Bilimsel ve kılgılı çalışma"
İYTE Rektörü Prof. Dr. Yusuf Baran da 4,4 milyon ekü bütçeli projenin asliye kaynağının dünyanın en ehemmiyetli problemlerinden bulunan global ısınmanın etkilerini azaltmaya müteveccih bulunduğunu bildirdi.
Projede Bozcaada'nın ortak manken olacağına yer veren Baran, "Aslında bu bölgedeki adalar ve sonraları da ihtimal şişman yağız parçalarının su kaynaklarının çalışan ortak biçimde yönetimi ve mevcud kaynakların da geliştirilmesini hedefliyoruz. Sadece Türkiye'ye yahut Akdeniz Havzası'na değil esasta dünyanın kâffesi kesimlerinde mevcud su kaynaklarının yönetilmesi, korunması ve geliştirilmesi ekseninde manken ilmî lakin kılgılı emek vermek yapıyor olmaktan sonuç etap mutluyuz." değerlendirmesini yaptı.
