İstanbul
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) üyesi ve çandır yaşamı biyoloğu Dr. Deniz Mengüllüoğlu, muvazenesiz yağmur rejimleri, hararet ve habitatlardaki değişimlerin fil popülasyonu düşüncesince şişman dava oluşturduğunu belirterek, "Fillerin namevcut olması, gıda zincirinin kopması ve fillere yayımcı ekosistem tiplerinin ekolojik fonksiyonlarını ve çeşit çeşitliliğini kaybetmesi anlamına geliyor." dedi.
IUCN'nin "Tehdit Altındaki Türler Kırmızı Listesi"nde mevcut fillerin eksilen popülasyonuna dikkati tefriş kılmak düşüncesince 2012'den buyana 12 Ağustos, "Dünya Fil Günü" kendisine kutlanıyor.
Birliğin 2016'da yayımladığı Afrika Fili Durum Raporu'na göre, 2006-2016'da kıtada neşeli fil sayısı 111 bin azalarak 415 bine geriledi.
Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfının verilerine mucibince ise asrın başlangıcında 100 bin yöresinde bulunan Asya fillerinin sayısı dakika 50 bine derece düştü.
"Dünya Fil Günü" zımnında AA muhabirinin sorularını cevap veren Mengüllüoğlu, dakika "Afrika savan fili", "Afrika orman fili" ve "Asya fili" kazanmak neredeyse üç fil türünün olduğunu belirtti.
Afrika savan filinin IUCN'nin al sıralamasında "tehlikede", Afrika orman filinin ise "kritik derecede tehlikede" kategorisinde arazi aldığını bildiren Mengüllüoğlu, evcilleştirilebilen biricik fil şekli bulunan ve eskiden Mezopotamya'dan başlayarak Java'ya derece çözülüm yayınlayan fakat şu an Hindistan ve Sumatra ortada baş döndürücü modüler biçimde neşeli Asya filinin de ayrımsız listede "tehlikede" kategorisinde olduğunu aktardı.
"Fil varlığı sonlanmış bulunan bölgelerde biyoçeşitlilik çöküşü yaşanıyor"
Fillerin bulundukları yerleşme ve ekosistemlerde ekolojik mühendis rolünü üstlenen olduklarına ayraç fail Mengüllüoğlu, şunları söyledi:
"Habitatları yıkıp baştan nesir ediyor, yüzlerce türden nebat tohumunu ırak noktalara taşıyor, öbür yüzlerce enerjik şekli düşüncesince yaşayacak düzlem hazırlıyor ve yağışsız zamanlarda hayat deposu bulunan su sağlıyorlar. Afrika savan filleri, onlarca türden ve rakamları milyonlarla tabir edilen antiloplar, zebralar, kemirgenler, kuşlar, sürüngenler, kurt türleri ve bunların avcıları bulunan yüzlerce türden etobur enerjik düşüncesince yaşayacak düzlem sağlıyor. Kendilerinin yaptığına ek olarak, bu türleri de ortama çekerek tabii gübreleme, tohumlama, otlama neredeyse faaliyetleri artırdıklarından baş döndürücü ensesi kalın müşterek dizge oluşturuyorlar."
Afrika orman filleri ve Asya fillerin ise ekecek taşımaya ekleyerek ormanlarda efsanevi otobanları denebilecek yollar, tatil ve otlama noktaları bulunan açık orman içi açıklıklar oluşturduğunu dile getiren Mengüllüoğlu, bu yol ve açıklıkların yüzlerce ayrımlı çeşit çeşidinden besin, su ve ayrıca hayat düşüncesince baş döndürücü ehemmiyetli bulunan sodyum klorür ve minerallere yetişebilmek amacıyla kullanıldığını, böylelikle faziletli çeşit çeşitliliği ve karmaşa müşterek gıda zincirinin desteklendiğini vurguladı.
Mengüllüoğlu, "Dolayısıyla filler zamanı ve aktüel dağılımlarında dirim bilimsel çeşitliliği faziletli ve gıda zincirinin mükemmel anlamıyla işlediği sistemler oluşturmaktadır ve korunmaları hemen kendileri açısından değil bambaşka yüzlerce, ihtimal binlerce çeşit açısından baş döndürücü önemli." değerlendirmesinde bulundu.
Fil nüfusunun azalmasındaki en ehemmiyetli etkenleri, fil çekici gayeli gümrüksüz avcılık ve hayat alanlarının namevcut olması biçiminde sıralayan Mengüllüoğlu, şu biçimde bitmeme etti:
"Savanların çoğunda su varlığının müsaade verdiği biçimde ekincilik yada hayvancılık yapılıyor. Bu da hâlâ müşterek tomar insan-yaban yaşamı çatışması demek. Geçmişte yağışsız ve yağışlı dönemlere mucibince hicret fail antilop sürüleri sonsuz ayrımsız yerde domestik otlatma yardımıyla verimsizleşen bu yerlere gelmeyi yeğleme etmiyor. Aşırı domestik otlatması ve rakiplik yardımıyla habitatlar bolluk ve verimliliğini yitiriyor, vahşi otobur popülasyonları azalıyor. Aslan, pars, çita ve benekli andık neredeyse şişman etobur türleri domestik türlere yöneliyor ve sonları gebertilmek oluyor. Korunmayan ve fil varlığı sonlanmış bulunan bu tip bölgelerde mükemmel anlamıyla müşterek tabii gıda zinciri ve biyoçeşitlilik çöküşü yaşanıyor."
"En baş döndürücü etkilenenler beyaban vahalarında yaşayanlar"
Küresel hava değişikliğinin filleri göçe zorladığını, hicret rotalarının ise işlevsiz duruma gelebildiğini özetleyen Mengüllüoğlu, "Asya'daki küçük masun bölgelerde neşeli ve hicret edemeyen fil sürüleri, süresi uzayan yağışsız dönemler hasebiyle masun alanları ayrılma kılmak ve milyonlarca insanoğlunun yaşamış bulunduğu iskân yerlerinin kenarlarından geçerek kazalı göçler gerçekleştirmek mecburiyetinde kalıyor. Geçtiğimiz sene Çin'in Yunnan sahasında neşeli ve 17 filden oluşan sürünün 500 kilometrelik emniyetsiz göçü, evren gündeminde açık arazi bulmuştu. Göç nedenlerinin mükemmel kendisine ne bulunduğu kestirilemese de araştırmacılar, fillerin korunaklı müşterek düzlük bulma umuduyla hicret ettiğini kestirim ediyor." biçiminde konuştu.
Dengesiz ve kestirim edilemeyen yağmur rejimleri, bunu strateji fail kuraklıklar ve habitatlardaki değişimin başta hicret edemeyen ve masun düzlük adalarına sıkışmış fil popülasyonu düşüncesince şişman dava oluşturduğuna yer veren Mengüllüoğlu, beyaban sınırları ve Namibya neredeyse yağışsız ülkelerdeki çöllerin vahalarında neşeli fillerin kuraklıktan en baş döndürücü etkilenenler olduğunu, kıtlık ve hararet hasebiyle takatsiz düşerek öldüklerini, yavrularını kaybedebildiklerini söyledi.
Fillerin korunmasına katkıda mevcut kazanmak amacıyla masun bölgelerin çevresinde emin hicret koridorlarının oluşturulması icap ettiğini tamlayan Mengüllüoğlu, laflarını şu biçimde tamamladı:
"Bölgede neşeli halkın, fillerin hicret davranışı karşı sonsuz bilgilendirilmesi ve hicret esnasında fillerin durup tatil ve nemalanmak düşüncesince kullandığı ekincilik alanları ve iskân yerlerinde yarattıkları zararların hükümetler çeşidinden karşılanması gerekiyor. Aksi takdirde halihazırda şişman müşterek zılgıt bulunan yasadışı fil çekici avcılığına kurban gitmeleri yada biricik geçimi zirai ameliyat bulunan insanoğlu çeşidinden öldürülmeleri bahis konusu olabilir. Fillerin yaşamış bulunduğu kesin siper yerleri ile bunların çevresindeki tampon siper bölgelerinin genişletilmesi ve insanoğlu baskısının azalması, gıda ve su kaynaklarının kifayetli düzeye yükselmesini sağlayacağından insanoğlu nüfusunun faziletli bulunduğu Güney ve Güneydoğu Asya'da fil göçlerinin ve çatışmanın azalması anlamına gelebilir."
