Adana
Deniz Memelileri Araştırma Derneği (DMAD), Doğu Akdeniz'de balina ve yunusların dip yaşamış olduğu yerlerin tespiti, deniz memelilerinin dirim nitelikleri ve siper alanlarının oluşturulması düşüncesince çalışmalarını sürdürüyor.
DMAD ortalık araştırmacıları, öğretim üyesi ve gönüllülerden oluşan ekip, Derin Denizlerin Dev Koruyucuları Projesi kapsamında 2018'den beri Doğu Akdeniz'de araştırma gerçekleştiriyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) iş birliğiyle, senenin 4 mevsiminde 4 defa meydana getirilen araştırmada, Fethiye Limanı'ndan İskenderun'a genişliğinde meydana gelen taramada balina ve yunuslar karşı bilgelik toplanıyor.
Şu anne genişliğinde 11. meydana gelen ve değme seferi kısaca 3 hafta devam eden araştırmada, ilkin rakamları mütenakıs ispermeçet ve gagaburun balinalar ile şişe kibirli (Afalina), tahrilli ve tırtak (Bayağı) çeşidi yunuslar karşı müşahede ve su altı dinlemesi yapılıyor.
2028'de neticelenmesi planlanan araştırmanın ardından, balina ve yunusların dip yaşamış olduğu yerler belirleme edilerek dirim karakterlerinin belirlenmesi ve siper alanlarının oluşturulması hedefleniyor.
Projede fahri etkin Bedirhan Bartu Tekin, AA muhabirine, icraat kapsamında denizdeki ahenk frekanslarını dinlediklerini belirterek, "Sesin çıkmış olduğu kaynağın ısı görüntüsünü de görüyoruz. Sesin frekansına ve ahenk dalavere boylarına mucibince izliyoruz ve ne memeli olacağına ilişkin tanımlama yapıyoruz. Her deniz memelisinin kendine katışıksız müşterek frekansı var. Akdeniz'de en yoğunlaştırılmış şişe kibirli ve tahrilli yunuslara rastlıyoruz, ispermeçet, oluklu ve gagaburun balinalar da baş döndürücü eşsiz görüyoruz." niteleyerek konuştu.
"Amacımız, denizde siper alanları oluşturulmasına asistan olmak"
Projede vazifeli baytar Yağmur Atalan da plan kapsamında Doğu Akdeniz'de yunus ve balinalar üzerinde tetkikat yaptıklarını tabir etti.
Doğu Akdeniz'de kararsızlık çizerek tarama yaptıklarına dikkati çekici Atalan, şunları anlattı:
"Her zaman olacak halde yılda 4 defa tarama yapıyoruz. Hem açıklarda bununla birlikte kıyıya benzeyen alanlarda canlıları tarıyoruz. Şu an 11. seferi gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmadaki amacımız, çeşit çeşitliliğini hem popülasyonlarını strateji etmek, davranışlarını incelemek ve topladığımız verilerle denizde siper alanları oluşturulmasına asistan olmak. Dernek personelleri ve gönüllülerin toplamış olduğu veriler henüz sonradan ilmî adına işleniyor. Bu halde ilmî literatüre kazandırıyor."
Doğu Akdeniz'deki deniz memelileri araştırmalarına fahri katıldığını tabir fail Leyla İsrapilova da denizden kaydettikleri enerjik frekanslarıyla veri altyapısı oluşturduklarını dile getirdi.
Çalışmalarında gözlemin ehemmiyetli müşterek toprak tuttuğunu özetleyen İsrapilova, "Gözlem yaparken de tercih ettiğimiz birtakımı özellikli programlar var. Olabildiğince ilmî ve akıllıca veriler toplamaya çalışıyoruz. Deniz memelileri, hem dünyada hem Akdeniz özelinde tehlikede bulunan canlılar. Canlıların kişi durumlarını zılgıt fail birtakımı unsurlar mevcut, bunların başlangıcında sanırım deniz kirliliği geliyor. Özellikle denizlerin plastikle kirlenmesi." niteleyerek konuştu.
Projede makbul teknenin kaptanlığını yaptığını tamlayan Çağlar, projenin Türkiye açısından akıbet basamak ehemmiyetli bulunduğunu tabir etti.
Çağlar, Türkiye'de nice ferdin Akdeniz'de balina ve yunusların bulunduğunu bilmediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ailece denizci olmamıza karşın Akdeniz'de balinaların ve yunusların yaşadığını bilmiyorduk. Ara ara yiğit ve balıkçı arkadaşların gördüklerini de talih yapıtı oradan sabık hayvanat zannederdik. Bu projeyle ego de iri memelilerin, balinaların Akdeniz'de yaşadığını öğrendim."
