Pekin
Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Ulusal Nükleer Kurumu (CNNC) ve Atom Enerjisi Otoritesinden (CAEA) yetkililer, düzenledikleri matbuat toplantısıyla toy mineralin keşfini duyurdu. 2020'de Ay'a fırlatılan Çang'ı-5 sezinleme aracının toplamış olduğu kayaç ve yer örneklerinde mevcut fosfat minareline "Çangızit-(Y)" ismi verildi.
CNNC yetkilisi Vang Şuecun, kuruluşa ilişkin Pekin Uranyum Jeolojisi Araştırma Enstitüsünden bilgi insanlarının, X-ışını kırılımı yöntemiyle 140 binden aşkın Ay parçacığı içerisinden ortak tane ortak billur parçacığını yalıttığını, saç telinin kısaca onda bir tanesi çapındaki 10 mikronluk parçanın toy ortak mineral bulunduğunun anlaşıldığını belirtti.
Vang, ayrıca, araştırı kadrosunun Ay numunelerinde gelecekte birleşme enerjisinden kullanılma potansiyeli mevcut "Helyum-3"ün çokluk derecesini de ölçtüğünü anlatım etti.
Ay'dan birleşen bazalt kayaçlarda belirleme edilen Çangızit-(Y) minerali, Uluslararası Mineroloji Birliği Yeni Mineraller, Terimler ve Sınıflandırma Komisyonu çeşidinden doğrulanarak kayıtlara geçti. Çangızit-(Y), bugüne değin Ay'da keşfedilen 6. toy mineral oldu.
Çin'den ilkin Amerika ve Rusya, Ay yüzeyinden kayaç ve yer numuneleri biriktirerek toy minerallerin keşfine önderlik etmişti.
Keşif, Çin'de erte kutlanacak "Ay Festivali" kendisine da bilinen Güz-Ortası Festivali öncesinde duyuruldu.
Mineral, aynı Çin'in Ay sezinleme programı üzere Çin mitolojisindeki Ay perisi "Çang'ı"nın ismini taşıyor.
Ay sezinleme programı
Çin, 2019'da "Çang'ı 4" robotik aracını Ay'ın ziyasız yüzüne indirerek bunu başarabilen geçmiş dünya olmuştu. Ay'ın yüzeyinden dayanıklı toplaması planlanan "Çang'ı 5" uzlaştırıcı ise 24 Kasım 2020'de uzaya fırlatılmış, toplamış olduğu 1,73 kilo kayaç ve yer örnekleriyle 16 Aralık 2020'de Dünya'ya dönmüştü.
CNSA'nın Ay Keşif ve Uzay Programı Merkezi Direktörü Liu Cicong, bugüne değin 4 öğür biçiminde kısaca 53 gramlık 152 göstermelik öbeğini 33 araştırı kurumundan 98 başvurucuya dağıttıklarını bildirdi.
Çin, Ay'ın ziyasız yüzüne sezinleme uzlaştırıcı indirdiği Çang'ı 4 ile yüzeyden kayaç ve yer örnekleri toplayan Çang'ı 5 görevlerinin arkası sıra 2023-2024 yıllarında toy göstermelik toplamayı amaçlayan Çang'ı 6 ve Ay'ın lodos kutbunda sezinleme faaliyeti yürütmeyi amaçlayan Çang'ı 7 görevlerini planlıyor.
Öte taraftan 2030'da Ay'a insanlı gök rolü yapmak de ülkenin hedefleri arasında.
