Muğla
Tarımda, traktör ve öbür aletlerin kullanımının yaygınlaşmasıyla öküz, at, katır ve karakaçan kabil hayvanların kullanımının azalması, semercilik mesleğine merakı de azalttı.
Bir zamanların flaş zanaatlarından bulunan semercilik çağ rakamları bundan sonraları namevcut denecek denli az bulunan ustaları kabilinden sürdürülüyor.
Yatağan ilçesinde mesleğin son mümessili kendisine yayınlanan 50 salname semerci Enver Erkaleli dedesinden, babasından öğrendiği mesleğini neşelendirmek düşüncesince gelişigüzel sabahleyin çuvaldızını eline alıyor.
İlerleyen yaşına karşın ekmeğini büyüklerinden öğrendiği zanaatıyla kazanmayı sürdüren Erkaleli yetiştirecek şakirt bulamasa da rustik mahallelerden getirilen işleri yetiştirmeye çalışıyor.
Sipariş maruz semerleri işleme delik nuruyla rengarenk desenlerle de bezeyen Erkaleli gayrisıhhi asırdır ayrımsız sevda ve heyecanla işini yapıyor.
"Bu mesleği yaşatmalıyız"
Mesleğine rağbetin azalmasından şikâyetçi Enver Erkaleli, AA muhabirine, semerciliğin son demini yaşadığını söyledi.
Semerciliğin ata mesleği bulunduğunu ve behemehâl korunması icap ettiğini tamlayan Erkaleli, "Eskiden binek efsanevi aşırı olurdu. Şimdilerde ise binek hayvanı kalmadı. Arabaların çoğalmasıyla kâr gerekseme duyulmaz oldu. Benim dedem, babam, amcam, kardeşlerim, bütünü semerciydi. Ben mesleği onlardan öğrendim lakin bundan sonraları toy evlat bu mesleği öğrenmiyor. Biz 3 karındaş semerciydik. 2'si ölüm etti ve birlikte ego kaldım." ifadesini kullandı.
Geçmişte alanda münteşir kendisine duman çalı çiftçilerin binek hayvanı beslediğini özetleyen Erkaleli, "İlçemizde 20 zanaatkar semercilik yapıyordu. Tütüncülüğün de azalmasıyla binek hayvanları da azaldı. Semercilik tedricen önemini kaybetti, ustalar da mesleği bıraktı." dedi.
Bir semerin 500-600 liraya para bulunduğunu aktaran Erkaleli tamirini ise kestirmece 400 liraya yaptığını kaydetti.
"Yapımı üç gündüz sürüyor"
"Zor ve zahmetli" birlikte iş kendisine nitelediği semer yapımının üç gündüz sürdüğünü tamlayan Erkaleli şu şekilde konuştu:
"Semerin ağaçlarını kendimiz çaylardan kerki geliriz. Çınar ağacını biçtiririz. İçindeki keçeyi hususi ısmarlama veriyoruz. Sazlarını da Eber Gölü'nün sazlıklarından getirtiyoruz. Malzemeleri anmak güçlü aşırı zahmetli. Eskiden aşırı geliyordu lakin deminden aşırı bulunmuyor. Bu sebeple toy semer yapmaktan aşırı onarım işleri yapıyoruz. Eskiden çarşıda dükkanım vardı lakin bundan sonraları kapattım, evimin bahçesinde yapıyorum. Semer ve onarım geçişsiz bulunan gelip beni buluyor. Çünkü Muğla'da benden apayrı semerci kalmadı. Artık şakirt yetiştiremiyoruz. Şimdiki çoluk çocuk bu işlere eğilim etmiyor. Benim şahıs oğlum güçlü öğrenmedi. Bu sebeple tığ bundan sonraları bu zanaatın son temsilcisiyiz ve sanırım bizlerden sonraları fail olmayacak."
Binek hayvanının sırtına birlik oturmayan semerlerin hayvanın sırtında yaralar açtığına dikkati çekici Erkaleli, "Semercilik iş ve edep talip birlikte meslektir. O sebeple yapımına başlayacağınız semer düşüncesince hayvanların beden ölçüsü katılması gerekir." diyerek konuştu.
"Muğla'nın son semercisi"
Enver Erkaleli'nin Muğla'nın son semercisi bulunduğunu aktaran Turgut Mahallesi Muhtarı Selim Bahçeli ise unutulmaya yüz tutmaya süregelen mesleğin mahallelerinde yaşatılmasından bahtiyar olduklarını dile getirdi.
Bahçeli, "Muğla'nın yanında andıran illerden ve ilçelerden aşırı sayıda insan buraya semer almaya yahut semeri onarım ettirmeye geliyor. Enver amcanın mesleğini sürdürmesi düşüncesince tığ de dayanaklık etmek vermeye çalışıyoruz." dedi.