Türkiye'de kekiğin başkenti şekilde tanıdık Denizli'de çiftçilerin tıbbı aromatik bitkilere yönelmesi çabucak bitmeme ediyor. Bölgede değme güzeşte sene adaçayı, kekik ve lavanta dikimi bitmeme ediyor.
Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Çelik, dört bini endemik 12 binden ortak tomar bitki şekline cemaat Türkiye'nin tıbbi ve aromatik bitkilerde salname gelirinin milyon dolarlar seviyesinde olduğunu, çiftçiye muktezi desteğin verilmesi, bilimsel nitelikli dayanak noktası ve akla yatkın el işi yöntemleriyle 150 milyar dolar seviyesine çıkabileceğini söyledi.
Babadağ ilçesi civarlarındaki kekik ve lavanta fidanlığında tetkik özne Prof. Dr. Ali Çelik, “Ülkemiz bitki açısından ince zengindir. Yaklaşık 12 binin üstünde bitki vardır. Bunun dört binini sadece ülkemize ilgilendiren endemik bitkiler oluşturmaktadır. Ülkemiz bire ortak sürede ticareti meydana getirilen tıbbı ve aromatik bitkiler açısından da zengindir. Dünya piyasasında yeğleme edilen zımni acısından ince zengindir. İspanya tıbbı aromatik bitkiler açısından tahminî 35 milyar dolar geliri var. İtalya 12 milyar dolar, İran 8 milyar dolar, Pakistan 1 milyar dolar, ancak türkiye milyon dolarlar civarındadır. Bunun kesinlikle Pazar payının arttırılması gerekir. Bizim ülkemiz, başta origanum gurubu kekikler açısından evren piyasasında ehemmiyetli ortak yere sahiptir. Özellikle kıraç bölgelerde baş döndürücü ortak tomar suyun istemediği yerlerde, bunun fizibilitesinin akademisyenler kabilinden yapılıp özendirilmesi gerekiyor. Dünya pazarında akademisyenler kabilinden içeriklerinin akredite laboratuvarlarda yapılıp barkotlanarak satılması gerekiyor” dedi.
Yağlık lavantaya bağıntı artıyor
Denizli biçim ve ilçelerinde kokuluk koyu şekilde ta baş bezi lavanta dikimi yapıldığına uyanıklık çekici Prof. Dr. Ali Çelik, “Lavanta da devir geçtikçe Denizli'de ekilen sahaların miktarı artmaktadır. Çivril'de tahminî şekilde güzeşte sene tığ 250 dönüm arazide lavanta hem kokuluk, hem de baş bezi şekilde ekimini yaptık. Bu devir geçtikçe Tavas'ta başta Çivril'de, Buldan'da bunun kesinlikle il müdürlükleri kabilinden özendirilerek fide desteğinde yapılarak ekiminin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Ülkemizin tahminî 150 milyar dolar bundan gelir beklediğini anlatım etmiştim” diyerek konuştu.
Ücretsiz müşavirlik desteği veriyor
Kekik ve lavanta fidanlığı sahibi Ziraat Yüksek Mühendisi Ethem Tümbek ise, tahminî 40 salname bilim ve birikimiyle kekik ve lavanta üreticilerine ve dikim yapacaklara parasız müşavirlik hizmeti verdiğini söyledi. Alternatif mahsul arayanlar düşüncesince pazarı açık, üretmesi emeksiz tıbbı ve aromatik bitkilerin ehemmiyetli ortak alternatif olduğuna uyanıklık çekici Tümbek, şu şekilde konuştu:
“Denizli, bilinmiş bulunduğu üzere kekiğin elhak merkezi. Türkiye'de imal edilen kekiğin yüzdelik 75'i Denizli'de üretiliyor. Lavantada da, Isparta'dan sonradan aldığı kadar toprak almaya başladı. Türkiye'nin nice ilinde iklimin akıllıca bulunduğu yerlerde kekik ve lavanta yetiştiriciliği düşüncesince ego mesleksel birikimimi üreticilerle kırışmak namına fide ve direk işiyle uğraşıyorum. Burada da baş bezi lavanta fidesi ve İzmir kekiği fidesi üretiyorum. Üreticilere hem uran dayanak noktası veriyoruz ücretsiz, hem fide ihtiyacını karşılıyoruz”
Hasan Durna - Hüseyin Yılmaz
