Ankara
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Asya ile Avrupa ortada tecim ve erişim üç anne koridordan gerçekleştiriliyor. Rusya'nın içre bulunmuş yer aldığı "Kuzey Koridoru", İran üstünden güzeşte "Güney Koridoru" ve Türkiye'nin de karışma yer aldığı "Orta Koridor" nice abuhava açısından izlemsel ehemmiyet taşıyor. Ancak Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı Kuzey Koridoru'nda doğrusu tartışılan düzenlilik problemlerini elan da artırdı. Güney Koridoru ise İran'a müteveccih ambargolar ve Orta Doğu'daki çatışmalar dolayısıyla riskli görülüyor.
Bu gidişat Türkiye'den Kafkaslar'a, ordan da Hazar Denizi'ni aşarak Türkmenistan ile Kazakistan'ı peşi esna Orta Asya ve Çin'e vasıl Orta Koridor'u elan da kıymetli bir duruma getirdi.
Pekin'den Londra'ya uzanan bu hat, salname 600 bilyon doları müşterek tomar tecim trafiğinin kalbinde arazi alıyor.
Özellikle Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan limanlarında geri hizmet merkezler ve başıboş tecim sahaları kurulmasının, Trans-Hazar iş birliğinin büyümesine ve derinleşmesine yardım sağlayacağı öngörülüyor.
Uzmanlar, Orta Koridor hattının kullanılmasının abuhava ve semt ekonomilerinin beraberinde evren ticaretine de yardım sağlayacağını belirtiyor.
"Azerbaycan ve Türkiye müheyya olmalı"
Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi Ekonomi Uzmanı Orhan Bagirov, AA muhabirine, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın Orta Koridor'un önemini artıracağını söyledi.
Rusya'ya müteveccih baskıların artacağını ve bunun da Kuzey Koridoru'nun önemini azaltabileceğini anlatım fail Bagirov, Orta Koridor'un bu hattın yerini alabilmesi düşüncesince müşterek kol film film fen çalışmanın yapılması icap ettiğini bildirdi.
Bagirov, Çin'in hala Kuzey Koridoru'nu kullandığına dikkati çekerek, Orta Koridor'un Çin düşüncesince de ehemmiyetli bir duruma gelmesiyle bu rotanın elan kullanılabilir olacağını dile getirdi.
Eğer harp dolayısıyla Avrupa, Rusya arazisinden ticareti durdurursa Orta Koridor'un en yararlı kere adına öne çıkacağını vurgulayan Bagirov, şöyleki konuştu:
"Orta Koridor'un paydaşları bulunan Azerbaycan ve Türkiye buna müheyya olmalı. Türkiye, Orta Koridor ile ilgilendiren mevcud fen sorunları gidermeleri düşüncesince öteki devletlere asistan olmalı ve bunu motivasyon etmeli. Gümrük sistemlerimizi ve vergilerini birbirine mevzun bir duruma getirmeli, Orta Koridor'un yararını elan da artırmalıyız. Orta Koridor'un potansiyeli büyük. Transit gelirleri artacak, evcil istihsal motivasyon edilecek, gümrük sistemlerimiz ve rüsum birbirine mevzun bir duruma ulaştığında dış satım giderlerimiz de azalacaktır. Başta Türkiye ve Azerbaycan peyda etmek kıl payı Orta Koridor rotasındaki devletlerin izlemsel önemi artacak."
"Rusya'dan Avrupa'ya uzanan kâffesi erişim rotalarının riski artacak"
Houston Üniversitesi Tedarik Zinciri ve Lojistik Bölümü Öğretim Görevlisi Margaret Kidd de erişim kanallarının bölgedeki gerilimlerden etkilendiğini söyledi.
Kidd, Ukrayna ticaretinin kestirmece yüzdelik 70'inin derya kanalıyla yapıldığı bilgisini vererek, "Karadeniz'de derya trafiği düşüncesince küsurat müşterek riziko var. Rusya'ya müteveccih gelişen yaptırımların uygulanması, buradan Avrupa'ya uzanan kâffesi erişim rotalarının riskini de artıracaktır. Orta Koridor üstünden meydana getirilen ulaşımın önemi baş döndürücü yönlü iş birliklerine mebni adına artabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Kuşak ve Yol Girişimi'nin müşterek kararı adına Asya ve Avrupa arasındaki kuvvetli yolu trafiğinin artmasının da ilgi çeken bulunduğunu dile getiren Kidd, Çin'in akıbet biraz yılda Avrupa pazarlarına intikal sürelerini budamak düşüncesince kuvvetli zımnında iri yatırımlar yaptığını söyledi.
Kidd, şunları kaydetti:
"Orta Koridor, Çin ile Avrupa arasındaki dü anne kuvvetli yolu ağırlık rotasına müşterek seçenek olabilir. Küresel hazırlık zincirleri, Kovid-19 salgını esnasında kazalı müşterek halde zayıfladı. Rusya'nın Ukrayna'ya askeri operasyonuyla bulunan gerilimler, elan müşterek tomar bozulmayı soğurma ika kapasitesini banko imtihan edecek. Salgın esnasında öğrenilen dersler, kaba maddeleri ve ürünleri çekmek düşüncesince erişim rotalarının coğrafi adına çeşitlendirilmesinin beraberinde üretimin istihlak merkezlerine elan andıran bir duruma getirilmesi ihtiyacını gösteriyor."
"BTK Demir Yolu Hattı, Orta Koridor'un önemini artırdı"
Gürcistan Strateji Analiz Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Valeri Çeçelaşvili de Rusya ile Ukrayna ortada yaşanmış bulunan gelişmelerin, bölgede Kuzey ve Orta özellikle peyda etmek kıl payı kâffesi transit koridorların faaliyetlerini ağır halde etkileyeceğini bildirdi.
Geçmişte Gürcistan'da Maliye Bakanlığının beraberinde Gürcistan'ın Rusya Büyükelçisi adına da fariza önleyen Çeçelaşvili, "Savaş ıpıssız bitmeme ettikçe Orta Koridor ehemmiyet kazanmaya başlayacak. Çünkü ağırlık malikleri öz yüklerini bu geçide kaydıracaklar." dedi.
Çeçelaşvili, Orta Koridor'un esasen dü ayrı hattan oluştuğu bilgisini vererek, ilkinin Karadeniz üstünden Gürcistan ve Ukrayna'ya, oradan limanlarla Avrupa'ya intikal biçiminde yapıldığını anlattı.
Diğer hattın ise Türkiye üstünden Avrupa'ya iblağ yolu bulunduğunu aktaran Çeçelaşvili, "Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demir Yolu Hattı'nın faaliyete geçmesi ve Marmaray Projesi sebebiyle Türkiye kuvvetli yollarının Avrupa hatlarına bağlanmasıyla Orta Koridor elan iri ehemmiyet kazanmaya başladı." dedi.
"Bölgenin abra ve refahına ağır katkılar sağlayacak"
Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol da kuzey-güney ve doğu-batı eksenli rotalar açısından icap Afganistan merkezli gelişmeler gerekse Rusya'nın Ukrayna'ya müteveccih askeri operasyonunun iri belirsizliklere kere açtığını belirterek, Asya-Avrupa bağlantısını sağlayıcı rotalardan minimum maliyetli, en emin ve en istikrarlısının Orta Koridor bulunduğunu söyledi.
Karabağ Savaşı sonra Türkiye-Ermenistan ve Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerinde normalleşme süreçlerinin başladığını anımsatan Erol, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu gidişat Orta Koridor'un icap Çin'in Avrupa'ya kavuşması gerekse Batı'nın Kafkasya ve Orta Asya merkezli erke ve iblağ projeleri geliştirmesi itibarıyla mefkûre güzergah bulunduğunu kanıtlıyor. Zira Kuzey Koridoru, Rusya, Çin ve Amerika arasındaki rekabetten etkilenecek ve bu iş birlikleri bahis konusu rotayı güvensizleştirecektir. Zaten Ukrayna merkezli gelişmeler de bunu doğrulama etmektedir. Güney Koridoru da Orta Doğu merkezli istikrarsızlıklar dolayısıyla muhtelif düzenlilik problemlerini barındırmaktadır. Bu açıdan Orta Koridor, bölgedeki düzenlilik sorunları ve istikrarsızlıklara huzur ülkeler ortada kazan-kazan formülü çerçevesinde bölgenin istikrarına ve refahına ağır katkılar sağlayacaktır. Bu nedenle Orta Koridor müşterek abra ve zenginlik koridoru adına adlandırılabilir."
"Türkiye anahtar ülke"
Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. tan Çomaklı da bulunan ve muhtemel şerait incelendiğinde Doğu ekonomisini Avrupa ve Orta Doğu'ya karadan taşıyacak en problemsiz rotanın Orta Koridor bulunduğunu dile getirdi.
Türkiye'nin, Avrupa'ya ve Balkanlar'a müşterek depar belgesi kapısı olduğuna ayraç fail Çomaklı, "Türkiye, Orta Asya ve Orta Doğu'da hesaplı bölgede teşrikimesai yapılabilecek bölgeler ortada en ehemmiyetli abuhava konumundadır. Orta Koridor'un Türkiye'den planlanması ve Türkiye'nin Asya-Avrupa bağlamında izlemsel intikal güzergahlarının tamamını arama etmesi burasını anahtar abuhava pozisyonuna getirmektedir." ifadelerini kullandı.
Orta Koridor güzeşte sene da gündeme gelmişti
Orta Koridor'un önemi güzeşte sene mart ayında "The Ever Given" isminde geminin Süveyş Kanalı'nda karaya oturmasıyla yaşanmış bulunan sıkıntının arkası esna elan da kalık ve akıbet devirde iblağ dalında meydana getirilen dev planlar Türkiye'yi bu koridorun anahtar ülkesi pozisyonuna getirmişti.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Çin'den Avrupa'ya vasıl üç iri tecim yolu menfez önüne alındığında, müşterek konteynerin Türkiye üstünden 7 bin kilometre kere alarak 15 günde, Rusya Kuzey Ticaret Yolu üstünden 10 bin kilometre aralık kıvrım ederek 15-20 günde, Süveyş Kanalı üstünden 20 bin kilometre izleyerek 45-60 günde Avrupa'ya eriştiği bilgisini vererek, bu tablonun üç kıtanın kesiştiği noktada bulunan Türkiye'nin önemini ortaya koyduğunu dile getirmişti.
Çin'e 22 dış satım treni gönderildi
Asya-Avrupa kıtalarında kısa, güvenli, hesaplı ve iklimi en amelî kuvvetli yolu koridoru bulunan Demir İpek Yolu/Orta Koridor'dan Türkiye'den Çin'e geçmiş dış satım blok treni 7 Aralık 2020'de uğurlanmış ve 2 kıta, 2 derya ve 5 abuhava geçerek 19 Aralık 2020'de Çin'in Şian şehrine ulaşmıştı.
Bugüne derece bahis konusu geçek üstünden 22 dış satım treni akıntı ederken, toplamda 10 bin 294 titrem ağırlık taşındı.
