Polis Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Yılmaz, Rusya-Ukrayna krizinin, enerji tutarları üstündeki etkilerini ve yer yağı fiyatlarının dünyada nite şekillendireceğini İHA muhabirine değerlendirdi. Doç. Dr. Yılmaz, Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimin geldiği seviyede, yer yağı fiyatlarını ve yer yağı tutarları ile fiyatlanan maada enerji emtialarının fiyatlarının aceleci ortak biçimde üst çıkmasına hastalık olduğuna dikkati çekerek, yer yağı fiyatının 100 doların hesabına aceleci ortak biçimde gideceğini dile getirdi.
Yılmaz, Rusya ile Ukrayna arasında, 2006 Ocak ayında, 2009 Ocak ayında ve 2014'te de bulunduğu kabilinden Kuzey Avrupa'nın tabii gaza ve elektriğe en ortak tomar gerekseme duyduğu devirde taş yağı lambası lambası kısıntıları meselesi gündeme geldiğini hatırlatarak, Avrupa'nın Rusya'ya bulunan bağımlılığını ıskat etmek düşüncesince muhtelif planlar geliştirdiği ortak devirde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Avrupa'ya enerji konusunda alanda patronun kim bulunduğunu gösteremeye çalışacağını tabir etti.
Yılmaz, petrolü ve tabii gazı üreten firmaların yahut ülkelerin, 2050'ye akla yatkın hâlâ az kullanılacak bulunan ortak emtiaya acemi yatırımlar yapmamasının, arzın öğrenci yetişemeyeceği ortak safiha oluşturduğunun bilgisini verdi.
“Öngörülerimiz önümüzdeki devirde yer yağı fiyatlarının artmaya bitmeme edeceği yönünde”
Polis Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Yılmaz konuşmasında, dünyanın ehemmiyetli ortak enerji krizi ile giriş etmeye çalışırken, bunun hesabına jeopolitik risklerin de eklendiğini belirterek, “Özellikle Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilimin geldiği seviyeler, yer yağı fiyatlarını ve yer yağı tutarları ile fiyatlanan maada enerji emtialarının fiyatlarının aceleci ortak biçimde üst çıkmasına hastalık oluyor. İçinden geçtiğimiz dönemde, öngörülerimiz önümüzdeki devirde yer yağı fiyatlarının artmaya bitmeme edeceği yönünde. Biz pandeminin depar belgesi senaristliğinin birlikte başta aşıların bulunması ve ekonomilerin açılmaya başlaması ile bu arada yer yağı fiyatlarında üst cepheli ortak hareketi bekliyorduk. Bu da giriş döndürücü şaşırtı olmadı. Çünkü yer yağı tutarları 2020'nin Nisan ayında 21 dolara genişliğinde düşmüştü. Sonrasındaki devirde başta aşıların bulunması ve ekonomilerin açılması yer yağı fiyatlarındaki üst cepheli hareketi başlatmıştı” dedi.
“Tıpkı 2006'da, 2009'da ve 2014'te bulunduğu gibi; Rusya ile Ukrayna ortada acemi ortak yüklülük giriş gösterdi”
Yılmaz, gır etmiş bulunduğu senaryoya arttırma olarak, tedbir zincirinde yaşanmış bulunan sorunlar ve global geri hizmet zincirlerde yaşanmış bulunan sorunların de eklenmesi ile tutarları hâlâ aceleci artmaya başladığını kaydederek, “Talep bölümüne arzın bire ortak miktarda karşılık verememesi, yer yağı fiyatlarındaki artışı hızlandırmıştı. Tam da hakeza ortak devirde kelimesi kelimesine 2006'da, 2009'da ve 2014'te bulunduğu gibi; Rusya ile Ukrayna ortada acemi ortak yüklülük giriş gösterdi. Özellikle Ocak aylarına emsal geliyor bu gerilim. 2006 Ocak ayında ve 2009 Ocak ayında bulunduğu kabilinden Kuzey Avrupa'nın tabii gaza ve elektriğe en ortak tomar gerekseme duyduğu devirde taş yağı lambası lambası kısıntıları meselesi gündeme geldi” sanarak konuştu.
“Putin iri ihtimalle Avrupa'ya enerji konusunda alanda patronun kim bulunduğunu göstermeye çalışacaktır”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, tabii gazda azaltma yapmadıklarını, kişi depoları ile ait problemleri bulunduğunu dile getirdiğini hatırlatan Yılmaz, “Aslında bildiğimiz emektar öykü baştan masaya geldi. Rusya-Ukrayna gerilimi. Zor ortak dönem. Açıkçası şunun da altını yemek lazım. Putin, durduk yere kişi sonucu ile Ukrayna'ya silahlı hücum başlatmayacaktır. Kiev'in işgali kabilinden giriş döndürücü kökten kararlar konuşuluyor. Ben düpedüz bu kararların Moskova'nın gündeminde bulunduğunu düşünmüyorum ancak Avrupa Birliği ve ABD Birleşik Devletleri ısrarlı ortak biçimde Putin'i hakeza ortak ‘Çılgınlık' hazırlamaya itmeye çalışıyor.
Tabii Putin, deneyimli ortak siyasal aktör. Dolayısıyla bu zorlamalara giriş döndürücü günah eğmeyecektir. Fakat Avrupa'nın bu genişliğinde enerji talebinin efdal bulunduğu ortak dönemde, iklim sıcaklıklarının bu genişliğinde bağan seyrettiği ortak devirde ve Avrupa'nın Rusya'ya bulunan bağımlılığını ıskat etmek düşüncesince muhtelif planlar geliştirdiği ortak devirde Putin iri ihtimalle Avrupa'ya enerji konusunda alanda patronun kim bulunduğunu göstermeye çalışacaktır. Zaten bunun emarelerini görüyoruz” ifadelerini kullandı.
“Petroldeki 5 katlık değer artışı ve tabii gazdaki 10-12 katlık değer artışı; enflasyonu üst cepheli itecek biçimde ekonomileri zorluyor”
Petrol fiyatlarındaki artışın makroekonomik göstergeler üstünde ağır riskler oluşturduğunu dile getiren Yılmaz, “Bunların başlangıcında da şişkinlik geliyor. Bugün baktığımızda hayattaki enflasyonist baskının, ağırlıklı namına enerji emtialarından ve besin fiyatlarından geldiğini görüyoruz. Petroldeki değer artışı 2020'nin Nisan'ından buyana az hâlâ 5 kıvrım oldu. Doğal gazda devre devre 10-12 kıvrım değer artışlarını gördük.
Avrupa'da, mevhum tabii taş yağı lambası lambası tecim noktası TTF'de tabii taş yağı lambası lambası fiyatlarının çağ içinde yüzdelik 38- 40 arttığını gördük. Bütün bunlar makroekonomik göstergelerinden en önemlilerinden biri bulunan enflasyonu üst cepheli itecek biçimde ekonomileri zorluyor. Bugün Amerikan enflasyonu yüzdelik 7 buçuk. Bu yüzdelik 7 buçukluk şişkinlik verisinin içinde en giriş döndürücü küsurat kalemlerden biri yüzdelik 40 ile enerji. Yine Avrupa enflasyonuna baktığımızda yüzdelik 5'lerde seyreden enflasyonun içindeki en iri katkının gene enerji grubundan geldiğini görüyoruz. Benzeri biçimde İngiltere'de de enerji fiyatlarındaki artışları enflasyonu üst cepheli tetikliyor. Türkiye'de benzer hali yaşıyoruz. Yurt içi yetiştirici tutarları endeksine baktığımızda en efdal artışın yüzdelik 142 ile enerji grubundan geldiğini görüyoruz. Dolayısıyla bu bası bitmeme edecek” dedi.
“Enerji emtialarının çoğalması ve fiyatlamalara konu bulunan doların değerinin çoğalması evren ekonomilerinde koşa beklenmeyen yiyecek ihtimalini artırıyor”
Enerji fiyatlarının dünyada dolar üstünden yapıldığı bilgisini sağlayan Doç. Dr. Levent Yılmaz, şunları söyledi:
“Dolarla yapıldığı için, doların kıymeti de akıbet adım ehemmiyetli ortak değişebilir durumuna geliyor. Burada ayrıksı ortak riziko de bizi ve etraflı dünyayı bekliyor. Amerikan Merkez Bankası (FED), pandemi devrinde icra ettiği dengelem genişlemesinde bundan hakeza daralmayı konuşmaya başladı. Varlık alımlarını mart ayının başı bakımından bitirecek. Hatta mart ayındaki FED toplantısında nema artışı değişmez kabilinden görülüyor. Dahası, bu nema artışının 25 temel benek mı olabileceği olmadan 50 temel benek mı olabileceği da tartışılıyor. FED'in hem elgün malı alımlarını bitirmesi hem nema çoğaltması bununla birlikte 2022 yılı içinde dengelem daraltmaya başlaması şu demek oluyor ki doların maada hayattaki servet birimleri karşısındaki değerinin çoğalması anlamına geliyor. Dolayısıyla dünyayı gözleyen korku enerji tarafında şu: Bir, enerji emtialarının tutarları artıyor. İki, bu fiyatlamalara konu bulunan döviz cinsi doların kıymeti de artıyor. Buradan koşa beklenmeyen yiyecek ihtimali enine boyuna artıyor evren ekonomilerinde.”
“Petrol fiyatı 100 doların hesabına aceleci ortak biçimde gidecek”
Petrol konusunda fiyatların nereye genişliğinde artacağı konusunda sert giriş döndürücü çalışmanın yapıldığına aksan özne Yılmaz, “Bazı analistler 110 doları tabir ederken, JP Morgan 125 dolarları tabir ediyor 2022'nin sonlarına doğru. Ama zahirî o ki endamsız müddet içinde jeopolitik gerilimleri de menfez uğrunda bulundurduğumuzda yer yağı fiyatı 100 doların hesabına aceleci ortak biçimde gidecek” dedi.
“Petrolü ve tabii gazı üreten firmalar yahut ülkeler, 2050'ye akla yatkın hâlâ az kullanılacak bulunan ortak emtiaya acemi yatırımlar yapmıyorlar, bu da arzın, öğrenci yetişemeyeceği ortak safiha oluşturuyor”
Doç. Dr. Yılmaz, başta yer yağı ve tabii taş yağı lambası lambası özelinde dünyada 2050'ye genişliğinde bakir sürüm politikası izlendiğini dile getirerek, “Bu yer yağı ve tabii taş yağı lambası lambası kabilinden karbon salınımına hastalık bulunan kaynakların hâlâ az kullanılması demek. Petrolü ve tabii gazı üreten firmalar yahut ülkeler, 2050'ye akla yatkın hâlâ az kullanılacak bulunan ortak emtiaya acemi yatırımlar yapmıyorlar. Yeni sondajların sayısı enine boyuna azaldı, Yatırım miktarları enine boyuna azaldı. Bu da arzın, öğrenci yetişemeyeceği ortak safiha oluşturuyor. Tabii Avrupa Birliği, başta Yeşil Mutabakat süreci içinde bakir karbon politikasını bitmeme ettirirken, ortak taraftan da enerji fiyatlarının geldiği noktayı görerek, geçtiğimiz hafta acemi tensikat yaptı. Avrupa Birliği başta enerji üretimindeki birtakımı mamüllerin kullanımını iare namına bakir karbon politikası içinden çıkardı. Enerji fiyatlarının önümüzdeki devirde giriş döndürücü konuşulacağı, enerji politikalarının giriş döndürücü konuşulacağı ve ayrıca enerji üstünden arsıulusal ilişkilerin giriş döndürücü ortak tomar konuşulacağı ortak devre bizi bekliyor” sanarak konuştu.
Mustafa Cenik - Ahmet Furkan Gülap
