“Türkiye” denince akla evvel mevrut simgelerden birisi bulunan nazar boncuğu, İzmir'in Kemalpaşa ilçesine ilişkin Nazarköy'de üretilerek ülkenin ciharıyek yanına yollanıyor. Köyde mevcut 6 sayı ocakta bin 200 aşama sıcaklıkta eritilen camlar, 75 koca ustanın dönüşümlü şekilde emek vermesi ile oda boncuğu durumuna geliyor.
Yıllarca eşlerinin ürettiği boncukları evde ipe dizerek toptancılara yollayan Nazarköy'ün hanımları ise 2004 senesinde Kemalpaşa Kaymakamlığının desteğiyle atağa geçti. Belediyenin hulliyat dizayn kurslarına basamak grado ilkin kaymakamlığın nısıf bedelini bağış etmiş bulunduğu 20 stantta boncuk satışı önleyen kadınlar, 2015 senesinde Orman ve Köy İlişkileri (ORKÖY) Genel Müdürlüğünün destekleri ile işleri büyüttü. Birkaç hanımla başlamış bulunan serüven, bugün 140 hanıma ulaştı. ORKÖY desteğiyle işlerini büyüttüklerini ve mangır kazandıklarını tamlayan kadınlar, gayrı köy hanımlarına da kalıp iktisap etmek istiyor. Nazaköy kadınlarının nazardan tevakki etmek düşüncesince kullandığı en şişman tabanca ise el emeği nazar boncukları oluyor.
Kadınlara hususi dar kredi
ORKÖY'ün destekleri karşı bilgelik verici İzmir Orman Bölge Müdürü Zafer Derince, “Orman Genel Müdürlüğünün, 1957'den buyana orman köylerin kalkınması ve desteklenmesi düşüncesince ayrışık birimleri bulunuyordu. 1970'e genişliğinde bu hakeza bitmeme etti. Şu anda da ORKÖY şekilde orman köylerinin desteklenmesi ve kalkınması ile ilişik icraat yapılıyor. Nazarköy'de, 2015 senesinde oda boncuğu ve cıncık işlemeciliği ile ilişik fırınlar incelendi ve çabucak hanımlara maruz dar güven uygulaması burada başladı. Birkaç insan ile 2015 senesinde başlamış bulunan uygulama, ilginin çoğalmasıyla büyüdü. Geçen sene de müdahale iktisap etmek az daha toplanmış 145 kadın, 2 milyon 164 bin liralık mesabesinde güven aldı. Orman Genel Müdürlüğünün ORKÖY ile ilişik kredileri, ferdi ve birleşke kredileri iktisap etmek az daha ayrılıyor. Mikro krediler de ferdi güven kapsamında çabucak hanımlara veriliyor. Mikro kedilerin yüzdelik 20'si bağış ediliyor, yüzdelik 80'i de faizsiz 3 sene arka ödemeli şekilde veriliyor. Bunu birlikte kasacı kredisi şekilde düşünmemek gerekiyor. Bu çabucak köylünün kalkınması hesabına plan bazlı birlikte kredidir. Dolayısıyla istem edilen rastgele yerde Orman Genel Müdürlüğümüz çeşidinden bu krediler veriliyor” niteleyerek konuştu.
Erkekler üretiyor, hanımlar satıyor
Nazarköy'de imal edilen boncukların adamların elinden çıktığını, satışı da hanımefendilerin yaptığını tabir fail Derince, şunları söyledi: “Kadınlar burada imdi aşırı dizayn ve marketing dair etkinler. Ocaklarda rical çalışıyor, hanımlar ise imal edilen boncukları tasarlayıp pazarlıyor. Bu mevzuda imdi başarılılar. Nazarköy, ayrımsız sürede eko-turizm yolu üstünde arazi alıyor. Çok kalabalık birlikte köy. Yerli ve ecnebi turistlerden de iyi dönüşler alıyoruz. Projemiz aşırı yarayışlı oldu. Bölge halkı da aşırı mutlu kaldı. Biz dar güven açısından değişkin planlara açığız. Vatandaşlar, ayrı ayrı projelerini bizlere aktarsın, kılıç de Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü şekilde rastgele devir bulunduğu kabilinden köylümüzün indinde olalım.”
1996 senesinde Nazarköy'e elkızı mevrut 42 yaşındaki Esma Özşahin, “Nazar boncuğu doğrusu etraflıca seneler burada vardı. Biz de hanımlar şekilde çabucak eşlerimizin icra ettiği boncukları evde ipe dizip toptancılara yolluyorduk. 2004 senesinde hanımlar şekilde belediyenin hulliyat dizayn kurslarına katıldık. Ardından Kemalpaşa Kaymakamlığı çeşidinden 20 sergilik kuruldu. Biz bu halde hanımlar şekilde bu işe hamle atmış olduk. 2015 senesinde Orman Genel Müdürlüğünün verdiği bağış ve kredi, elimizi aşırı rahatlattı. 10 pare mülk alabiliyorken bağış sebebiyle 100 pare mülk alabilmeye başladık. Daha aşırı gereç aldıkça imdi aşırı büyüdük. Faiz bulunmadığı düşüncesince o parayı güven kabilinden düşünmedik. 3 sene süresince az hacim ödediğimiz düşüncesince bizi zorlamadı. Ben ayrımsız sürede cıncık el işi ustasıyım. Bu mevzuda sertifikam var. İnşallah makinemi alarak burada şaloma boncuk gerçekleştirmek istiyorum. Burada tasarladığı ürünleri stantta sata hanımlar var, evlerinde tasarlayıp bizlere adanmış önleyen hanımlar var, kafe işleten hanımlar var. Çalışan hiç kimseye nazar değmez. Biz sabahleyin ‘Bismillah' niteleyerek dükkanlarımızı açıyoruz. Mavi boncuğun ayrıcalığı dolayısıyla bizlere nazar değmez” laflarına arazi verdi.
“Eskiden evdeydik, demin eve kılıç mangır getiriyoruz”
52 yaşındaki Fatma Yıldırım da “Biz imdi ilkin ıvır zıvır ölçekli satışlar yapıyorduk lakin bu plan sebebiyle işlerimizi büyüttük. Birkaç hanımla başladık, demin 100 hanımı geçtik. Eskiden boncuk üreten eşlerimize iane ederdik, kiraz toplardık, ev işleri yapardık, hanımlar haset düzenlerdik. Şimdi çalışıyoruz. Stantta sattığım ürünleri kendim tasarlıyorum. Eskiden evdeydik, demin eve kılıç mangır getiriyoruz. Burada aşırı oda boncuğu var. Kadınlara nazar değmez. İnşallah bizim bu gelişmemiz gayrı köy hanımlarına da kalıp olur” ifadelerini kullandı.
“Köyümüzün çehresi değişti”
Nazarköy Muhtarı Mehmet Yiğit ise şunları söyledi: “Nazar boncuğunun bu köye gelişi aşırı eskilere dayanıyor. 1947'den buyana burada boncuk üretimi vardı. Ardından burada delik boncuğu üretmeye başladık. Kadınlar da bu işe eğilim etti ve hulliyat dizayn kurslarına gitti. Kurslardan sonraları eşlerinin ürettiği boncukları, evlerinde tasarlayıp sattılar. evvel biraz kadın iş hazırlamaya başlamıştı. Şu anda köyümüzün yüzdelik 80'i nazar boncuğundan geçimini sağlıyor. Kadınların birileri hulliyat tasarlıyor, birileri hem tasarlayıp hem satıyor. Özellikle 2015 yılından sonraları ORKÖY kapsamında hanımlar desteklendi. Destekler sebebiyle pandemiyi aşırı imdi şen atlatmış olduk. Köyümüzün çehresi değişti. Kadınlar çarşımızda iyi stantlarda adanmış yapıyor. Boncuk satışının beraberinde köye kafeler de açıldı. Onları da hanımlar işletiyor. Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli'nin, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, Kemalpaşa Kaymakamlığı ve belediyenin destekleri büyük. Türkiye'nin tek durumunda bizlerden ayrıksı el emeği oda boncuğu yapılmaz. Her yere Nazarköy'den delik boncuğu gider. Nazarköy'deki rical çeşidinden istihsal yapılır, hanımlar da ocaklardan boncukları alır. Sonra da tasarlayıp pazarlarlar.”
Akın Küçükkurt - Ceren Atmaca
