İstanbul
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, ilkgüz ayında enflasyondaki yükselişte erke ve işlev fiyat gelişimleri belirleyici olurken, asliye dünyalık ve besin gruplarının enflasyona yardımı azaldı.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) ilkgüz ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzdelik 1,25 arttığını ve salname enflasyonun yüzdelik 19,58'e yükseldiğini açıklamasının peşi sıra TCMB'nin Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, ilkgüz kocaoğlan enflasyonundaki yükselişte erke ve işlev fiyat gelişimleri can alıcı oldu. Bu devirde petrol, saf katıksız taş yağı lambası ve kömür fiyatlarındaki artışlarla baş başa arsıulusal erke tutarları menfi ortak zevahir kaydettir. Eşel hareketli sistemi fuel oil tutarları üstündeki baskıları sınırlasa da dünya içi erke fiyatları, kanalizasyon suyu ile kömür ve odun kabil sert mahrukat tutarları kaynaklı arttı.
Yaz aylarında hızlanan besin salname enflasyonu eylülde sınırlanmış ortak miktarda gerileyerek erdemli seviyesini korudu. Temel dünyalık salname enflasyonu dayanabilen istihlak mallarında ortak eski yıldaki erdemli bazın da etkisiyle yavaşladı.
Hizmet enflasyonu, eylülde başlamış olan gezinti etkilerine de ilişkin adına yükselirken, bu gelişmede ekol ve üniversitelerin açılmasına ilişkin etkisinde bırakır dikkati çekti. Hizmet fiyat gelişmelerinin yansımasıyla B ve C göstergelerinde salname para şişkinliği artarken, göstergelerin andıran çevrim eğilimlerinde yavaşlama kaydedilmekle baş başa erdemli seviyeler korundu.
Söz konusu gelişmelerle eylülde eski ayak tabanı mucibince salname mahveden enflasyonuna ulama hizmette 0,30 puan, enerjide 0,24 benek ve alkol-tütün-altın gruplarında 0,01 benek artarken, asliye dünyalık ve besin gruplarının katkıları sırayla 0,16 ve 0,06 benek azaldı.
"Son devirde aylık artışları hızlanan kirada eylülde de benzeşim ortak tandans bilge oldu"
Hizmet fiyatları, eylülde yüzdelik 1,62 yükselirken, ekip salname enflasyonu 1,18 benek artarak yüzdelik 15,06 oldu. Yıllık para şişkinliği enformasyon hizmetlerinde geriledi, iblağ ve lokanta-otelde hâlâ bariz peyda etmek neredeyse gayrı ast gruplarda yükseldi.
Hizmet grubu salname enflasyonundaki yükselişte ekol ve üniversitelerin açılmasıyla baş başa irtibatlı sektörlerde (üniversite harcı, yurt, servis ücreti) gerçekleşen çelimli fiyat artışlarının tesiri belirleyici oldu. Eğitim sektöründe sona aziz muvakkat KDV indirimleri bahis konusu fiyat artışlarını hâlâ bariz bir duruma getirdi.
Ulaştırma hizmetlerinde ilkgüz ayında fiyatlar yüzdelik 2,80 artarken, servis ücretlerindeki yükselişe ilişkin adına otobüs ile kent içi geçici taşımacılığı kalemindeki artma öne çıktı.
Lokanta-otel ast grubunda ise kemirmek hizmetleri fiyatlarındaki erdemli aylık artışlar yüzdelik 2,03 ile eylülde de bitmeme ederken, konaklama hizmetleri fiyatlarındaki yükselişte dünya ücretlerindeki artma can alıcı oldu. Söz konusu gelişmelerle lokanta-otel ast grubunda salname para şişkinliği yüzdelik 23,27'ye ulaştı.
Son devirde aylık artışları hızlanan kirada ilkgüz ayında da yüzdelik 1,29 ile benzeşim ortak tandans bilge ha ve salname para şişkinliği yüzdelik 10,85'e yükseldi. Diğer hizmetler ast grubunda ise darülfünun eğitimiyle baş başa çocuk yuvası ve devir basamak ücretlerindeki artışa ilişkin adına içtimai hizmetler kalemleri öne çıktı.
Temel dünyalık salname enflasyonu, eylülde 0,90 benek azalarak yüzdelik 19,38'e geriledi. Bu devirde salname para şişkinliği dayanabilen dünyalık ile giysi ve pabuç gruplarında gerilerken, gayrı asliye mallarda ufki ortak ilerleyiş izledi. Dayanıklı dünyalık fiyatlarının eylülde yüzdelik 1,96 artmasında tenzilat kampanyalarının sonlandığı möble grubundaki yüzdelik 8,24'lük fiyat artışı öne çıktı. Öte yandan, alkan pırtı fiyatlarındaki aylık artma şevki sürerken, araba tutarları orta ortak zevahir sergiledi. Söz konusu gelişmelerle dayanabilen dünyalık grubu salname enflasyonu ortak eski yıldaki erdemli bazın da etkisiyle 2,09 benek azalarak yüzdelik 22,12'ye geriledi.
Giyim ve pabuç grubunda ise fiyatlar ilkgüz ayında yataya andıran seyretti ve salname para şişkinliği sınırlanmış ortak düşüşle yüzdelik 7,11 oldu.
"Yumurta fiyatlarında erdemli artma bitmeme etti"
Enerji tutarları eylülde yüzdelik 2,20 artarken, bu zamanda arsıulusal erke tutarları petrol, saf katıksız taş yağı lambası ve kömür tutarları öncülüğünde kayda bedel ortak yükseliş gösterdi. Yurt içre ise yüzdelik 5,19 ile kanalizasyon suyu ve yüzdelik 13 ile odun, kömür kabil sert mahrukat fiyatlarındaki artışlar öne çıkarken, fuel oil tutarları ÖTV miktarı sıfırlanan LPG fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzdelik 0,60 yükseldi.
Bu devirde tulum katıksız taş yağı lambası fiyatlarında da ortak hacim artma izlendi. Eşel hareketli sistemi, erke tutarları üstündeki baskıları hafifleterek mahveden enflasyonunu sınırlamaya bitmeme etti. Söz konusu gelişmelerle salname erke enflasyonu, eylülde 2,05 benek terfian yüzdelik 22,77'ye çıktı.
Gıda ve alkolsüz meşrubat salname enflasyonu 0,21 benek azalarak yüzdelik 28,79'a geriledi. Yıllık para şişkinliği işlenmemiş besin grubunda sınırlanmış ortak hacim gerileyerek yüzdelik 32,06 olurken, meful besin grubunda yüzdelik 25,79 ile yataya andıran seyretti.
İşlenmemiş besin grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler taravetli ürün ve göveri fiyatlarında ilkgüz ayında akıbet 2i aydır gözlenen erdemli artışlar sonrası ortak hacim düzeltmeye (yüzde eksiklik 4,06) ayraç etti. Böylece ekip salname enflasyonu yüzdelik 33,41'e geriledi.
Bu dönemde, gayrı işlenmemiş besin grubunda husye fiyatlarında erdemli artışın bitmeme etmiş olduğu izlenirken, zirai kuraklıktan menfi etkilenen bakliyat fiyatlarındaki yükseliş de dikkati çekti.
Aylık fiyat artışı ortak hacim yavaşlayarak yüzdelik 1,46 adına gerçekleşen meful besin grubunda ekmek-tahıllar, alkolsüz içecekler ile arsıulusal fiyatı artma kaydeden kahvehane öne çıkan ast kalemler oldu. Bu gelişmelerle taravetli meyve-sebze dışı besin grubunda salname para şişkinliği yüzdelik 27,88 seviyesine yükseldi.
"Tüketici tutarları üstünde yetiştirici tutarları kaynaklı baskılar tesirini sürdürdü"
Yurt içi yetiştirici tutarları eylülde yüzdelik 1,55 yükselirken, salname para şişkinliği 1,56 benek azalarak yüzdelik 43,96'a geriledi. Üretici fiyatlarındaki bu gelişmede başlamış olan aut fiyat baskıları, sunma kısıtları ve erke tutarları belirleyici olmaya bitmeme etti. Öte yandan, yer yağı ve anne mızrap dışarı imalat endüstri fiyatlarının şevki bu zamanda geriledi.
Ana endüstri gruplarına mucibince incelendiğinde, erke salname enflasyonundaki artma ön plana çıktı. Aylık bazda fiyat artışları ast gruplar geneline yayılırken, en bariz artma yüzdelik 2,73 ile dayanabilen istihlak malları imalinde gerçekleşti.
Eylül ayında dayanabilen istihlak malları grubu fiyatlarında meydana mevrut artışta mobilya, ev aletleri ve mahveden elektroniği can alıcı olurken, çerden çöpten istihlak malları fiyatlarındaki yükselişte meyve-sebze, motorin ve gayrı besin ürünleri ile bazısı nesiç ve giysi ürünleri öne çıktı.
Sermaye mülkü grubundaki yüzdelik 1,98'lik artışta mızrap ile irtibatlı ürünler, motorlu karaca taşıtları ile bunların zerre ve takıları ve makinelerin tesiri hissedildi. Enerji grubu tutarları ise arıtılmış edilmiş yer yağı ürünleri, elektrik, su ve kömür tutarları öncülüğünde yükseldi.
Ara malları grubundaki artışta demir-çelik ve ferro alaşımlar, hububat ürünleri, kağıt ürünleri ve inşaatla irtibatlı kalemlerdeki fiyat artışları dikkati çekti. Bu gelişmelerle mahveden tutarları üstünde yetiştirici tutarları kaynaklı baskılar tesirini sürdürdü.
