Tarım Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü'ne ilişkin Mersin'in Erdemli ilçesinde mevcut Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü'nde 2012 senesinde "Kamkatın (Fortunellamargarita) Mutasyon Islahı Yoluyla Geliştirilmesi'' projesi hazırlandı. Bu kapsamda istihlak haricinde bezek bitkisi namına kullanılması gayesi ile kamkatın düzeltme emek harcaması yapıldı.
2012 senesinde süregelen kamkat ıslahı enstitü çeşidinden 3 maksat belirlendi ve geliştirime emek harcaması yapılarak sona erdi. İlk evrede yiyecek kalitesi yüksek, ikinci evrede reçeli yapılması düşüncesince akla yatkın çeşit, üçüncü evrede ise üstünde meyvesi henüz müşterek tomar kalacak bezek bitkisi geliştirildi. 3 ayrıcalığı geliştirilen 2 cins ağızcıl düşüncesince ise Tohum Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne başvurularak müsaade süreci başlatıldı. Öte taraftan yetişkin müşterek ağacın 20 kilograma genişliğinde randıman verdiği, iç piyasada kilo fiyatının ise 20-25 TL ortada satılarak iktisadi namına da ağırbaşlı çıkar sağlamış bulunduğu belirtildi.
Hem bezek bitkisi aynı zamanda kabuğu ile yeniliyor
Kurum namına anne görevlerinden müşterek tanesinin de narenciye dair düzentileme gerçekleştirmek bulunduğunu dile getiren Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Davut Keleş, “Turunçgil türleri içinde kamkat da ehemmiyetli müşterek türdür. Kamkatın dü adet ehemmiyetli ayrıcalığı var. Bir tanesi kabuğu ile yenilebilen müşterek turunçgil şekli olması, ikincisi ise bezek bitkisi namına da kullanılmaktadır olmasıdır. Bu dü özelliğinden çevre öbür turunçgil türlerinden ayrılmaktadır. Bilindiği üzere meyvesi küçük, kabuğu ile beraberce yeniyor. Hepimizin bilmiş bulunduğu üzere turunçgilin kabuğu iyice faydalı, zira vitamin, antioksidan değerleri itibarıyla aşırı faziletli değerlere sahiptir. İkinci ayrıcalığı ise bunu saksıya aldığımızda istediğimiz üzere taçlandırabildiğimiz bezek bitkisi oluyor. Enstitü namına kılıç de bu özelliklerinden çevre düzeltme programı oluşturduk” dedi.
Geliştirilen 2 adet cins içiş resmi müracaat yapıldı
Kamkatta düzeltme programı kapsamında 3 adet hedefleri olduğuna yer veren Doç.Dr. Keleş,” Bir tanesi yiyecek kalitesi anlamında erdemli özelliklere ehil cins geliştirmek. İkincisi reçel, kamkat reçeli yapılmasına akla yatkın cins geliştirilmesi. Üçüncüsü ve bizim düşüncesince en önemlisi ise kompak iri bezek bitkisi olması. Meyvesi derinlemesine müddet dalda duran, kendine başmaklık rengi ve aroması bulunan çeşitleri geliştirmekti. Bu amaçla düzeltme programlarımızı başlattık. Geliştirdiğimiz 2 adet cins adayımızı da Tohum Tescil Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne başvurusunu yaptık. Şuan tescil evresi bitmeme etmektedir. Kamkat, nispi namına öbür turunçgil türlerine uyarınca soğuğa toleranttır. Tabi ki müşterek kaba çekirdekliler üzere değil. Diğer turunçgil türlerine baktığımız devir toleranttır. Hatta bu soğuklar bulunduğu devir kamkatın meyvesi henüz da dobra aroma, nitelik ve haz almaktadır” sanarak konuştu.
İtalyanlar talepte bulundu
Kamkat ıslahı dair etkin nadir ülkelerden birisi olduklarına nazarıitibar çekici Keleş, ”Bundan çevre da geliştirmiş olduğumuz cins adaylarımızı İtalya Süs Bitkisi Kooperatifi yetkilileri gelip burada durumunda gördüler, onunla ilgilendiren namına da ağızcıl namına taleplerini bildirdiler. Tescilini almadığımız düşüncesince onların talebine karşılık veremedik. Tescilini aldığımız an onların da talebine karşılık vereceğiz. Biliyorsunuz aut mekan bezek bitkileri dair en ehemmiyetli ülkelerden birisi İtalya'dır. Hem yetiştiricilik açısından, hem bu işin ticareti açısından, hem bu işi ilmî yapması açısından, başta İtalyanların bizdeki cins adaylarını istemiş olması aşırı önemlidir” ifadelerini kullandı.
Keleş, kamkatın yetiştiriciliğini yapanların derneşik namına 3-4 ay devam eden hasadından kişi ekonomilerine aşırı ehemmiyetli müşterek ulama sağlayabildiğini kaydetti.
C vitamini deposu, müşterek dikme 20 kiloya genişliğinde randıman veriyor
Kamkat ile ilgilendiren bilim sağlayan enstitüde turunçgil ünite sorumlusu Ziraat Yüksek Mühendisi Ali Yılmaz da”Özellikle C vitamini içinde ne bulunduğu aşırı faziletli bulunan kamkat bitkisi keyif açısından aşırı önemlidir, aşırı da faydalıdır. Sonbahar aylarında sonuç vermeye süregelen kamkat bitkisi Ocak, Şubat, Mart aylarında mükemmel tekemmül sağlar. Böylelikle tüketime amade bir duruma mevrut olur. Kolesterol açısından, faziletli kolesterolü dengelemede, şeker hastalığı hastalığını engellemede çelimli antioksidan olması ayrıcalığı ile sonuç etap halkımız çeşidinden yeğleme edilebilirliği faziletli müşterek nebat biçimine gelmiştir. Kamkatı bezek bitkisi yetiştiriciliğinde kullanabiliyoruz, deva sahası endüstri de kullanılabiliyor, amma velakin evlerimizde yorgun yapımında, reçel imalinde kullanılıyor. Saksıda evlerimizde bezek bitkisi namına kullandığımızda 1-3 kilo ortada randıman verebiliyor. Ağaç namına yetiştirildiğinde senede 15-20 kilograma genişliğinde senede randıman alabiliyoruz" sanarak konuştu.
Halil İbrahim Varlı-Hüseyin Yıldız
İLGİLİ HABER
Kış ortasında Bursa'da erik hasadı...Tanesi 20 liraya satılıyor 
