Rize
Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan, AA muhabirine, Ulusal Çay Konseyi ile baş başa üç senedir sürdürdükleri emek vermek kararında Rize çayının coğrafi işaret vesikası almaya doğruluk kazandığını söyledi.
Coğrafi işaret kıymetlendirmek talip kuruluşların başvurma etmeye başladığını tamlayan Erdoğan, denetimin RTB koordinatörlüğünde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize Tarım ve Orman Müdürlüğü, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Ulusal Çay Konseyi temsilcilerince gerçekleştireceğini aktardı.
Yapılacak çalışmalarda Rize çayının kendine saf tat, koku, nitelik ve aromasının inceleneceğini vurgulayan Erdoğan, coğrafi etmenler ile baş başa türap miktarı, mecmu kül, su ekstraktı, selüloz, kafein, gönen ve demine bakılarak standartlara akla yatkın mamüllerin coğrafi işaretli kendisine satışa sunulabileceğini anlattı.
Erdoğan, coğrafi işaretli Rize çayının hummalı bakır renkte olması gerektiğini, tel ve çay sapı içermemesi, deminin hummalı al ve kırmızımtırak sureta olması icap ettiğini bildirdi.
Çayın bembeyaz olması icap ettiğini de vurgulayan Erdoğan, burukluğun damakta hissedilmesinin ehemmiyetli olduğunu, çay tadımcılarının bu bölgede çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti.
Erdoğan, coğrafi işaretin kalitede artışa hastalık olacağının altını çizerek "Coğrafi işaret hâlâ birinci sınıf ürünün vatandaşa ulaşmasına olanak verecek. Türk çayının umumi anlamdaki algısını hem Türkiye'de hem diyar haricinde değiştirecek. Asıl diyar haricinde yapacağımız ihracatta coğrafi göstergesi istimal misyonumuz var. Yurt haricinde coğrafi işaret katılması düşüncesince de çalışmalarımızı başlattık." dedi.
Türkiye'de çayın yüzdelik 70'inin Rize'de üretildiğine dikkati çekici Erdoğan şunları kaydetti:
"Coğrafi işaretin buna akla yatkın olacağını fikren süreci tamamladık. Şu anda beş altı şirket coğrafi göstergesi kıymetlendirmek düşüncesince taleplerini ilettiler. Bunlardan nezdinde tanesine kabil verildi, diğerlerinin emekleri bitmeme ediyor. Kurmuş olduğumuz ekip, alıntı bölgelerinde ve fabrikalarda incelemelerini yapmış olup muktezi koşulları sağlayanlarda belgelendirmeyi yapıyor. Yaklaşık kendisine Türkiye pazarı kendisine baktığımızda coğrafi işaretli mamüllerin yüzdelik 10 kadar nezdinde pazarı oluşturması öngörülüyor fakat bunu vatandaşa vasıl hâlâ birinci sınıf nezdinde mahsul kendisine düşünebiliriz. Önümüzdeki ocak-şubat aylarında coğrafi işaretli Rize çayı sektöre çıkacak."
Erdoğan, Türkiye'de muhtelif fuarlarda coğrafi işaretli çay düşüncesince taleplerin oluşmaya başladığını belirterek "Birkaç şirket var. Coğrafi işaretli mahsul satışı düşüncesince talepte bulundular. Biz bu ürünü satacak yereldeki firmalarımıza yönlendiriyoruz. Çok iyi nezdinde idrak emek harcaması olacak." sanarak konuştu.
Coğrafi işaretli ürünlerde çayın ekstrakt değerinin 30 olacağını anlatım fail Erdoğan, "Suya sabık kan miktarının artırılmasının, kalitenin artırılması anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Daha düşüt birinci sınıf ürünlere coğrafi işaret alınamaz. Kalite bozulmaz. Birinci bardak ile bininci bardak ortada nezdinde ayırt görülmez. Böylece nitelik de sağlanmış olur." dedi.
Rize çayının özellikleri
Çay Araştırma Merkezi Müdürü Selçuk Azman ise coğrafi işaret dönemini öbür bölgelerle Rize çayının içiş özellikleri, coğrafi etmenleri delik uğrunda bulundurarak yürüttüklerini söyledi.
Ürünün niteliklerini özetleyen Azman, "Rize çayının en tipik ayrıcalığı bembeyaz olması ve deminin balıketinde olmasıdır. Diğer alanlarda imal edilen çaylar hâlâ yumuşaktır. Özellikle Türk halkı dolgun, dili çekici burukluktaki çayı istiyor. Bu da Rize çayını işaret ediyor. Uzman olanlar bu farkları ferah ferah anlayabilir. Özellikle bizim bünyemizde eğitimlerde çay tadımcıları bu bölgede hummalı eğitimler aldı." ifadesini kullandı.
