5 zincir marketin 2,7 milyar lira ceza aldığı soruşturmanın gerekçeli kararı yayımlandı

Rekabet Kurumu çeşidinden aralarında A101, BİM, CarrefourSA, Migros'un da bulunmuş yer aldığı mecmu 29 girişim ve müşterek topluluk kendince Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla soruşturma başlatılmıştı. Soruşturma heyetinin icra ettiği tetkik ve tespitler cevabında 5 zincir market ortada aracısız yahut kuma tedarikçiler eliyle vasıtalı temaslar eliyle adanmış fiyatlarının ve değer artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, sektörün birleştirme edildiği, artırılan fiyatların rakiplerle eş anlı raflara yansıtıldığı, bahis konusu marketlerin ürünün adanmış fiyatlarının tespiti amacına erbap topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar yahut ahenkli eylemler eliyle 4. maddeyi ihlal ettikleri iddiaları üzerinde aday savunmaları alınmıştı.

Toplam 16 zaman devam eden aday savunmaların arkası sıra 29 Ekim 2021'de Rekabet Kurumu soruşturmaya bağlı sonuncu kararını vermişti. Karara mucibince BİM'e 958 milyon 129 bin 194 lira, CarrefourSA'ya 142 milyon 469 bin 772 lira, Migros'a 517 milyon 672 bin 762 lira ve A-101'e 646 milyon 582 bin 329 lira peyda buyurmak az daha 5 zincir markete toplamda 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira yönetimsel mal cezası verilmişti. Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle ise 11 Ocak'ta 5 zincir markete maruz yönetimsel mal cezasının gerekçeli kararının yayımlanacağını duyurmuştu. Rekabet Kurumu'nun resmi genel ağ sitesinden “Perakende besin ve doğruluk ürünleri ticareti ile iştigal fail zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda bulunan müstahsil ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesi” mevzulu müşterek karar yayımlandı.

28 Ekim 2021'den 18 Ocak'a denli bulunan 80 günce müddet içinde hazırlanmakta bulunan kararda, Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun (MASAK) sunmuş yer aldığı zincir marketlerin geriye akıllıcasına değer hareketlerinin hendesi ortalamalarının toprak aldığı Excel çalışmasından ve zincir marketlerin 2019 Aralık ayından itibaren Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı (TÜİK) ile paylaştıkları verilerden faydalanıldı. Gerekçeli kararda, Türkiye genelinde kısaca 10 bin mağazası mevcut A-101, 7 bin 600 mağazası ve verim portföyünde 750 ürünü mevcut BİM, 52 ilde 647 mağazası mevcut CarrefourSA ve 2019 senesinde 2 bin 153 mağazaya erbap Migros'un mal cezasına ne çarptırıldığına ilişikli bilgilerden ve yazışmalardan oluşan deliller toprak alıyor.

5 zincir market aralarında icra ettikleri yazışmaların kartel niteliği taşımadığını savundu

Kararda, bahis konusu 5 zincir marketin birbirleri ile mesajlaşarak adanmış fiyatlarının belirlenmesi ve bilgelik alışverişinden doğan ihlallere bağlı 26 tespite toprak verildi. Rekabet Kurumu çeşidinden maruz bahis konusu 26 belirleme aday savunmada tartışıldı. Buna mucibince 5 zincir market çeşidinden yönetimsel mal cezasına bağlı meydana getirilen savunmada, 26 tespitte ele tahsil edilen davranışların topla-dağıt az daha kartele ayraç etmediği belirtilerek, baştan adanmış fiyatlarının belirlenmesi adına sınıflandırılabileceği yada bilgelik değişiminin bahis konusu olabildiği anlatım edildi. 5 zincir market, fiyatlarda anlaşılması ile elde edilmiş adanmış gelirinin mecmu adanmış gelirinin önemsiz müşterek tarafını karşıladığı nedeni öne sürülerek yumuşatıcı ilke adına ele alınmasını istedi. Savunmada, beklenen ihlal iddialarının sadece sınırlanmış sayıda ürünle münasebetli yer aldığı savunularak, ilgilendiren ürünlerden elde edilmiş adanmış gelirlerinin mecmu adanmış gelirlerinin önemsiz müşterek tarafını karşıladığı öne sürüldü. Ayrıca savunmada bu durumun delik önüne katılması ile ceza tespiti yapılırken yumuşatıcı ilke adına ele katılması gerektiği vurgulandı.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel durumunda geçim sağladıklarına doyum getirdi

Rekabet Kurulu ise bahis konusu savunmaya gönül rahatlığı 26 tespitte ele tahsil edilen eylemlerin satışa maruz sağlam aşırı ürünün perişan adanmış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt niteliği sergileyen kartel durumunda geçim yahut ahenkli eylemler bulunduğunu belirtti. Rekabet Kurulu, bundan çevre belirleme edilen ihlallerin baştan adanmış fiyatının belirlenmesi yahut bilgelik alışverişinden doğan gayrı ihlaller başlığı altında belirlenmesi icap ettiğini vurgulayarak meydana getirilen savunmaya katılmadı. Rekabet Kurulu, elde edilmiş adanmış gelirinin 5 zincir marketin cirolarının önemsiz müşterek tarafını kapsadığı nedeni öne sürülerek davranışın yumuşatıcı ilke adına ele alınmasına doyum getirdi.

Rekabet Kurulu, 5 zincir marketin kartel durumunda geçim sağlamasına rağmen savunmada bahsedilen fiyatlarda geçim ile elde edilmiş adanmış gelirinin mecmu adanmış gelirinin önemsiz müşterek tarafını karşıladığı nedeni öne sürülerek yumuşatıcı ilke adına ele alınmasını istemesini dikkate alarak, bahis konusu mamüllerin 5 zincir marketin cirolarının önemsiz müşterek bölümünü asimilasyon etmesi nedeni öne sürülerek yumuşatıcı ilke olduğuna doyum getirdi.

Rekabet Kurulunca soruşturma kapsamında meydana getirilen tetkik ve değerlendirmeler çerçevesinde A101, BİM, CarrefourSA, Migros'un satışa sundukları sağlam aşırı ürünün perişan adanmış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt niteliği de sergileyen kartel niteliğindeki geçim yahut ahenkli eylemler eliyle 4054 önemli Kanun'un 4. maddesini ihlal ettikleri kararına varıldı. Kararda Ceza Yönetmeliği'nin bel kemiği mal cezasını düzenleyen 5. maddesinin önceki fıkrasına mucibince bel kemiği mal cezası hesaplanırken ihlale yan bulunan teşebbüslerin Kurul çeşidinden saptanacak salname gayri duru gelirlerinin karteller düşüncesince yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü, gayrı ihlaller düşüncesince yüzdelik 0,5'i ile yüzdelik 3'ü ortada müşterek kemiyet asal alındığı hatırlatıldı.

Rekabet Kurulu'nun cevabında 5 zincir marketin perakendecilerin geleceğe çevrik tutarları ve değer intikal tarihleri az daha rekabete alıngan bilgilerin paylaşımına vasıtalık etmesi yönüyle açık açık perişan adanmış fiyatlarının tespiti amacına erbap kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar yahut ahenkli eylemler eliyle 4054 önemli Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiğine karar verildi. İdari mal cezası, 5 zincir marketin salname gayri duru gelirlerinin yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü ortada verildi. Buna mucibince kararda 5 zincir markete maruz mecmu 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira yönetimsel mal cezası, salname gayri duru gelirlerinin yüzdelik 2'si ile yüzdelik 4'ü ortada verildi.

“3.45 ve 3.75 olmuş. Hemen geçiyoruz”

Bir CarrefourSA yetkilisinin taşınabilir aletinden tahsil edilen Whatsapp görüşmesinde şunlar konuşuldu:

“CarrefourSA yetkilisi: BİM mazot ürünlerinde değer geçişi yapmış. Ne denli bulunduğunu müşterek araştırır mısınız?

Bir CarrefourSA çalışanı: Bugün BİM'den değer aldırıyorum. Fiyat elime geçtiğinde paylaşırım.

Bir CarrefourSA çalışanı: Benim bildiğim, haftaya salı haset geçecek esbak geçmemişti. Her devir derneşik baktırıyoruz.

CarrefourSA yetklisi: Bugün geçmiş, A101'de müşterek çalışanın tadı yerindeydi. Onlar da demincek geçiyorlarmış.
Bir CarrefourSA çalışanı: Hemen gine baktırıyorum. 3.45 ve 3.75 olmuş. Geçiyoruz. Birkaç mağazayı henüz arama ediyoruz.”

Yazışmaların araştırılması kapsamında, “Strategy team” adlı Whatsapp grubunda müşterek SAVOLA mensubu çeşidinden müşterek Migros mensubu ile icra ettiği mülakat ele alındı. Konuşma şu şekilde:

“Savola çalışanı: Adamlar düşecek, lütfen fiyatı düzeltin.

Migros çalışanı: A-101 4,5 litre 39,95 değil mi? 4 litre parite 35,5 geliyoruz zaten.

Savola çalışanı: Konuşalım. Fiyat geçişi attım. 5 litre ve 4 litreler düşüncesince A101 ile baş başa birleştirme etmemiz lazım. Cuma kaçta gelelim?

Migros çalışanı: Cuma 15.00 birleştirme edelim.”

“Zam yapacağız, hazırlanıyoruz”

Aynı Whatsapp grubunun apayrı devir meydana getirilen müşterek yazışmada şunlar konuşuldu:

“Bir çalışan: Bugün BİM düşüncesince sonuç gün. Konfirmasyonu alıp elden A-101'i birleştirme buyurmak lazım. Saat 09.14. 12'ye denli vaktimiz var. Hallettik mi beyler? Ben izlem edemiyorum. Sunumlar vs. Fiyat geçişi mevcut gine pazartesiye. Zam yapacağız. Hazırlanıyoruz. Siz hallettiniz mi sonuç durum? A-101 ve BİM birçok lira oldu?

2 devir sonra

Aynı çalışan: BİM satın kabul ika direktörü ile konuştuk az önce. CarrefourSA 5 litre fiyatını 45,95 gönderdi. Gol attınız bizlere dedi. Ben de ona 4 litre gönderdim. Son konuştuk piyasadan. CarrefourSA 47,95 lira meydana getirecek iptila ika dedim. Savola çalışanına ve CarrefourSA Satın Alma Uzmanı'na değer geçirmemiz yiyecek oldu.”

Mustafa Cenik