İzmir
Ege'de balık çeşitliliğiyle tanıdık Karaburun kıyılarında, balıkların intikal güzergahları üstünde oturmuş 15'e DOĞRU çökertme dalyan bulunuyor.
Kimi derya yüzeyine birtakımı kayalıkların hesabına oturmuş kestirmece 3 m. yükseklikteki kulübeler ve derya altına yayılmış ağ düzeneklerinden oluşan yöntem, balıkların geçişi esnasında ağların kaldırılarak ortak parçaya hapsedilmesi ve denizden toplanması eliyle çalışıyor.
Özellikle devir doğumu ve gurup edinmek neredeyse tamamı haset kulübede nâkil balıkçılar, denizin içerisindeki en küçük kıpırtıyı bile kaçırmamak düşüncesince gözlerini sudan ayırmadan iş tutuyor.
İlçede bu yöntemle avladıkları balıklarla geçimlerini sağlayıcı Ali ve Hayal Saraç çifti de 11 yaşındaki oğlanları Çınar ile hayatlarının ehemmiyetli bölümünü tuğla ve tahtalardan kurmuş oldukları kulübelerinde geçiriyor.
Çocukluğunda babasından öğrendiği bu yöntemle balıkçılığı sürdüren 42 yaşındaki Ali Saraç ile bu işi eşinden öğrenen Hayal Saraç'ın mesaisi devir doğumuyla başlıyor.
Akıntı yönüne gereğince balıkların geçeceği güzergahı belirleme etmeye etkin çift, ağın üstünde ışılak gördüğünde ipi çekerek ağları kaldırıyor. Yaklaşık 30 metrekarelik bölgede sıkışan balıkları tekneyle yaklaşarak toplayan çift, topbaş balık özellikle edinmek neredeyse levrek ve turna neredeyse çeşitleri avlıyor.
Günlerinin kestirmece 12 saatini denizi gözleyerek nâkil çifte, meslek ve öğüt zamanları haricinde oğlanları da asistan oluyor.
Çoğu günlerini balık avlayamadan nâkil Saraç ailesi, ağların dolduğu günleri sefa mutluluğuyla geçiriyor.
Aile, tuttukları balıkları ise kaza sokaklarında dolaşarak satıyor yada balık mezatlarında belirgin artırmaya sunuyor.
"Burası kefalin boğaz bölgesi"
Ali Saraç, 12 yaşından beri yaşamının denizi seyrederek geçtiğini, icra ettiği işi baş döndürücü sevdiğini söyledi.
Ekim ile hanuman ayları ortada iklim şartlarının müsaade verdiği günlerde, artan aylarda ise elden gelişigüzel devir denizde olduklarını özetleyen Saraç, fasile kendisine denizde yaşam sürmeyi sevdiklerini söyledi.
Çökertme dalyanın balıkları aldatmaya müteveccih ortak formül bulunduğunu aktaran Saraç, şu şekilde konuştu:
"Sabah ağımızı sereriz. Her şeyimiz doğal. Radar, alıcı yahut su altında ortak nesne yok. Bu balık yalnızca 30 metrelik çerçeveye, ağabey girerse çekiyoruz. Hiçbir şeyin garantisi yok. Buradan güzeşte balığı alıyoruz. Burası kefalin boğaz bölgesi. Balık kader olursa çekiyoruz. O an 2-3 saniyede olup bitiyor. Balığı yakaladıktan sonradan aşağılık iniyorum. Ağı tarıyorum ve balığı alıyorum. Sonra acı gine salıyorum. Burada günce av sanarak ortak nesne yok. Zaman geliyor 15-20 devir on paralık kazanmadığımız da oluyor. Şükür bu işten geçimimizi sağlıyoruz. 3-4 senedir eşimle beraberce çalışıyoruz. Sabah kalkıyoruz akşama denli birlikteyiz."
Saraç, bölgede öteki dalyancıların balıkları kaçırınca kendisini aradığını, bunun öz ağına akıllıcasına ortak balık hareketliliğinin göstergesi bulunduğunu belirterek, bölgedeki balıkçıların işbirliğine ehemmiyet verdiğini kaydetti.
Bu yöntemin püf noktasının denizi arkasında olgunlaşmak olduğuna ayraç fail Saraç, "Gözün temelli denizde edinmek zorunda. Sabah 8'de başladın bu işi yapmaya. Öğlen olmuş, balık yok. Arkanızı döndünüz, ortak bardak su koydunuz, balık geçip gider. Gözün baştan sona denizde olacak. Gözünü denizden ayırırsan uğur boncuğu nesne yakalayamazsın." dedi.
Okula ortak tane başına gidip geliyor
Hayal Saraç ise eşinden öğrendiği bu ahacık bundan böyle ustalaştığını, önceki vakitler çetince gelse de işini baş döndürücü sevdiğini söyledi.
Tek başına dalyan kurabildiğini özetleyen Saraç, "İp çekebilirim yahut denize girip balıkları alabilirim. Genelde eşim denize giriyor. Yaklaşık 10 senedir bu işi yapıyorum. Son 3 senedir eşimle gece gündüz beraberce yapıyoruz. Sabah 6.30 neredeyse kalkıp en geç 1 ahit sonradan dalyanımızı kurarız. Bazen balık geçişleri er oluyor. Erken kurduğumuzda şimdi elleme oluyor." dedi.
İşleri zımnında evimizdeki yaşamlarından fedakarlıklar yaptıklarını, 11 yaşındaki oğlanları Çınar'ın okula kendisinin gidip geldiğini, yakınlarıyla ortak tomar görüşemediklerini özetleyen Hayal Saraç, şu şekilde konuştu:
"Sabah 07.30'da oğlumu telefon ederek uyandırıyorum, 'Okul saatin geldi' diye. O kalkıp kendisi gidiyor. Biz eşimle beraberce devir içre burada çayımızı, kahvemizi yapıyoruz lakin balığımızı tutmadığımız devir on paralık canımız istemez. evvel balığımızı tutacağız, o devir leziz oluyor. Bazen çayı eline almış oluyorsun yahut ortak sunum kazanç alıyorsun, bu tam balık geliyor. Gün süresince buradayız. Hayat bizim düşüncesince elleme geçiyor. Ben memnunum, kocamla birlikteyim. Eşimle olunca gelişigüzel nesne elleme oluyor. Kışın da çupraya ağ atıyoruz. Gece sabaha denli bekliyoruz. Sevdiğim düşüncesince bu işi yapıyorum."
Bölgede dalyancılık karşıcı ortak tane eş bulunduğunu da kail Saraç, ellerinin tuzlu su ve ağ ipleri zımnında daima çıban ezik içre kalmasının ortak tane şikayeti bulunduğunu laflarına ekledi.