Erzurum
Erzurum'da müşterek ekip el ozanı, ramazan gece olduğunda buluştukları firez ve sanatevinde sazları, türküleri ve hikayeleriyle aşıklık geleneğini yaşatıyor.
Dadaşlar, teravih namazı namazı sonrası soluğu Yakutiye ilçesindeki Kıyasettin Temelli Kıraathanesi ve Kültür Merkezi'nde alıyor.
Vatandaşlar odun sobası çevresinde çaylarını yudumlarken, müşterek ekip şair da el edebiyatının ehemmiyetli şahsiyetlerini özellik düzlük sunumlar yapıyor.
Unutulmaya beniz markajcı geleneği yaşatan aşıklar, icra ettikleri sunumlarla misafirlerine Erzurumlu Emrah, Aşık Summani, Aşık Dermani, Aşık Reyhani, Aşık Veysel, Fuzuli ve Nabi kabilinden Türk edebiyatına mühür vuran şahsiyetlerin eserlerinden örnekler vererek hayatlarını anlatıyor.
Aşıkların sahura denli uzayan atışmalarını yurttaşlar da limonlu kırtlama çay içerek izlem ediyor.
Aşık İhsan Yavuzer, AA muhabirine, başta Erzurum, Kars ve Sivas çevrelerinde bu geleneğin bitmeme etiğini söyledi.
Sadece Ramazan ayında değil başka senelerde aşıklık geleneğini sürdürdüklerini tamlayan Yavuzer, şöyleki konuştu:
"Biz de aşıklar adına ıvır zıvır yaştan şakirt adına başladığımız bu gelenekte, beceriklilik seviyesine denli bu sahnelerde faslımızı ve atışmalarımızı yapıyoruz. Bazı günlerde de ramazan ayıyla ilgilendiren mevzulara atışma ortamında arazi veriyoruz. Şiirlerimizi okuyup halkımızı coşturuyoruz. Halkımız tek devir bizi bekâr bırakmıyor. Özellikle vatandaşımızın ramazan ayında aşıklık geleneğine merakı aşırı güzel. Her aşığı gelip dinleyen yurttaş kesinlikle müşterek ana kara yahut koşma öğreniyor. Halk bizi dinledikçe aşıklık geleneğini sürdürüyoruz."
"Çırak yapılmaksızın aşık olamazsın"
Aşıklardan 65 yaşındaki Sadrettin Polat da başta ramazan ayında haftanın muhtemelen günlerinde teravih namazı namazının arkası sıra izlence yaptıklarını kaydetti.
Bu geleneği alışılagelen senelerde da yaptıklarını ancak ramazanda talebin henüz dip bulunduğunu anlatım fail Polat, "Millet seve seve teravih namazı namazını kılıp sahura denli aşıkları dinliyor. Bizler de aşıklar adına seve seve programlarımızı yapıyoruz. Özellikle atışma, öz yazdığımız türküler ve başka eli uz aşıkların türkülerinden söylüyoruz. Çıraklar genel anlamda ustaların yazdığı türkülerden söylüyor. Bizde usta-çırak birlikteliği aşırı yaygın. Çırak yapılmaksızın aşık olamazsın." dedi.
İşletme sahibi Muhammet Temel Temelli ise kendisinin dördüncü gömlek adına bu kültüre bakım verdiğini anlattı.
Kendinden ahir nesillere de bu kültürü etkilemek düşüncesince uğraş edeceğini aktaran Temelli, şunları anlatım etti:
"Aşıklar başladığında sedir üstünden başlar, üstatlarından, öz ustalarından söyler, ondan sonra öz yazdığı eserleri seslendirir. Peşine yiğitleme ve atışma bitmeme eder. Burada vatandaşımızın iştirakı da aşırı önemlidir. Vatandaşımız da aşıklarla iç içe bu geleneği yürütüyor. mesela aşıklarımız hakaret yaptığında vatandaşımız müşterek dizge veriyor. Aşıklarımız onu işliyorlar. Bu halde başlıklar şeklinde işliyoruz."
"Bu türkülerin hepsinin peşinde müşterek yaşanmışlık var"
Bitlis'ten Erzurum’a oğlunu ziyarete gelen Yılmaz Tatlısu da şehirde gelişini başta aşıkların programına balya getirdiğini söyledi.
Çocukluğundan buyana aşıklık geleneğinin bünyesinde dinleyici adına bulunduğunu tamlayan Tatlısu, "Memleketimiz Ahlat, bu kültüre ecnebi değil. Ahlat halkı aşıklık geleneğini aşırı sever. Son dört senedir da oğlum burada fariza icra ettiği düşüncesince daim buraya gelip aşıkları izlerim. Bu geleneğin atmosferi ramazanda ayrı. Teravih namazından sonraları izlence başlıyor, geç saatlere denli bitmeme ediyor. Burada 90 yaşına denli herhangi müşterek gözyaşı grubundan insanoğlu var, aşırı bahtiyar oluyor, kafalarını dinliyorlar. İnsanların kafalarını toparlayacağı müşterek yer." ifadelerini kullandı.
Tatlısu, 2020 senesinde kırgınlık geçirdiğini ve dört güneş dip bakımda kaldığını anımsatarak, "Hastaneden taburcu olduktan sonraları eve görmek namına oğluma söyleyip doğrudan buraya geldim. Burada bu aşıkları dinleyince dört başı mamur sıkıntılarımı unuttum. Türküleri dobra dinleyip, manalarını dobra idrak etmek lazım. Bu türkülerin hepsinin peşinde müşterek yaşanmışlık var." diyerek konuştu.